Saturday, June 5, 2021

රැස්වන කර්ම ගැන නිබඳව ම සිතන්න


 

රැස්වන කර්ම ගැන නිබඳව ම සිතන්න

අතුරුගිරිය සදහම් පදනමේ අනුශාසක

ගලිගමුවේ ඤාණදීප හිමි


අප සෑම විටම සිතනවා, කතා කරනවා. ක්‍රියාත්මක කරනවා, සිත, කය, වචනය තුන් දොරම චේතනාවක් සමඟම යි ක්‍රියාත්ම වෙන්නේ. එසේනම්, කර්ම රැස් නොකර ජීවත් වෙන ක්‍රමයක් ලොවේ කොහේවත් නැහැ. බුදුවරු පහළව අපට පෙන්වා වදාළේ, කර්ම රැස් කරන්නේ නැතිව ජීවත් වන ක්‍රම නොවෙයි. එලෙස සිටින්නට කාටවත් බැහැ. බුදුවරු පහළව පෙන්වා වදාළේ, මේ රැස්වන කර්මයන්ගෙන් එක කොටසක් තිබෙනවා , සම්පූර්ණයෙන් වළකා ගත යුතු යි. ඒ ‘සබ්බ පාපස්ස අකරණං’ සියලු පාපී අකුසල කර්මයන්ගෙන් වළකින්නැ’යි වදාළා.


මේ රැස්වන කර්මයන්ගෙන් අකුසල කර්මයන් වළකා ගත යුතු යි. ‘කුසලස්ස උපසම්පදා’ යනුවෙන් කර්ම වෙයි. කුසල කර්ම, පුණ්‍ය කර්ම ඒවා රැස්කරගත යුතු යි. සිත , කය, වචනය මුල්කරගෙන බණ අසන විට , සිල් රකින විට, දන්දෙන විට, පින් කරන විට, හැම වේලාවෙම කර්ම රැස් වෙයි. ඒ රැස් වෙන්නේ සුළු කුසල කර්ම. මේවා රැස් කරන්නැ’යි වදාළා. ‘සචිත්ත පරියො දපනං’ තමන්ගේ සිත දමනය කර ගන්න.


භාවනා කරන විටත් කර්ම රැස් වෙනවා. එය ධර්මයේ ‘අන්‍යෙයාභි සංස්කාර’ වෙයි. ඒ කර්මයට අනුව සමාධිය වඩන්නා රූපී බ්‍රහ්ම ලොවක උපත ලබයි. අරූප ධ්‍යාන වඩන්නා අරූප සමාධියට අනුව අරූපී බ්‍රහ්ම තලවල උපත ලබයි. එවිට සමථ – විපස්සනා භාවනා වඩන කෙනාටත් ඒ තුළ යම් කර්ම රැස් වෙයි. ඒ සමාධි මට්ටමට අනුව උපදින බ්‍රහ්ම තල තිබෙනවා. ඒ නිසා පින් කරන පුද්ගලයා ‘පුණ්‍යාභි සංස්ඛාර’ පිනට අනුව කර්ම රැස්කර ගන්නවා. සුගතියේ උපත පිණිස. අකුසල් රැස් කරගන්නා අකුසලයට අනුව විපාක පිණිස දුගතියට නැඹුරු වූ කර්ම රැස් කරගන්නවා. සමාධිය වඩන කෙනා රූපී, අරූපී බ්‍රහ්ම තලවල විපාක පිණිස කර්ම රැස් කරගන්නවා. එවිට මේ යන ගමන තුළ ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය ‘කම්ම නිරෝධ ගාමිනී ප්‍රතිපදාව’ ලෙස පෙන්වා වදාළා.


ඒ මාර්ගය තුළ අකුසල් ප්‍රහාණය කර කුසල් වඩාගෙන, සමාධිය වඩාගෙන ම ඒ රැස්කර ගන්නා කර්මයන්ගේ විපාක ක්ෂය වීම පිණිස පවතින කර්ම රැස් වෙනවා. ඒවා රැස් වෙන්නේ ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයෙන්. කර්මය ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයේ පෙන්වූයේ ‘කම්ම නිරෝධ ගාමිනී ප්‍රතිපදාව’ ලෙස යි. මේ කර්මයන්ගේ විපාක ක්ෂය කරන ප්‍රතිපදාව යි. පුණ්‍ය කර්ම, පාප කර්ම එයයි රහතන් වහන්සේ ගැන කියන්නේ ‘පුණ්‍ය පාප පහී නස්ස නත්ථි ජාගරං කතො භයං’ රහතන් වහන්සේ යනු පිනේ විපාකත් අකුසල විපාකත් සියල්ල ප්‍රහාණය කරගත් උත්තමයන් පිරිසකි. ඒ නිසා සාමාන්‍ය ලෝකයා කෙලෙස් සහිතව, අවිද්‍යාව තුළ ඉන්න ලෝකයා සැම විට ම පෙර කර්ම ගෙවා අලුතෙන් සංසාරයට කර්ම රැස්කර, යන ගමනක්.


රහතන් වහන්සේ ගැන පමණයි, ධර්මයේ හඳුන්වන්නේ ‘ඛීනං පුරාණං’ උන් වහන්සේ පමණයි පෙර කර්ම ක්ෂය කර අවසන් කරන්නේ. ‘නවං නත්ථි සම්භවං’ අනාගතයේ භවයක් නිසා අලුතෙන් කර්ම රැස් කරන්නෙත් නැහැ. ‘විරත්ථ චිත්තා ආයතිකේ භවස්මිං’ පෙර කර්මත් ක්ෂය කළා. අලුත් කර්ම රැස් කරන්නෙත් නැහැ. උන් වහන්සේලාගේ සිත අලුතෙන් භවයක පිහිටා නැහැ. ‘තෙ ඛීන බීජා අවිරුළ්හිච්ඡන්දා’ බීජයක පැළවෙන ස්වභාවය නැතිවුණා වගෙ යි. ‘නිබ්බන්ති ධීරා යථා යං පදීපො’ පහනක් නිවී යනවා සේ එතනම නිවී යයි.


මේ ස්වභාවය පවතින්නේ රහතන් වහන්සේ තුළ පමණ යි. අනෙක් සෑම කෙනෙක් ම පෘතග්ජන මට්ටමෙන් කෙලෙස් සහිතව ජීවත් වන සෑම පුද්ගලයෙක් ම පෙර කර්ම ගෙවා අලුතෙන් සංසාරයට කර්ම රැස් කර යන පිරිසක්. ඒ නිසා බුදුවරු පහළව අපට පෙන්වා වදාළේ, සැම විට ම කර්මය ගැන සිතන්න. ඔබ නිබඳව ම සිහි කරන්න මා කුමන කුසලයක් කළත් එහි විපාක මම ම සංසාරයේ අරගෙන යනවා.


ඒ වගේම මා යම් අකුසලයක් කළොත් , ඒ අකුසල විපාකත් සසරේ දුක විඳ විඳ ම මට ම අරගෙන යන්නට වෙනවා. ‘යං කම්මං කරිස්සාමි කල්‍යාණං වා පාපකංවා තස්ස දායාදෝ’ මම කරන දේ යහපත් ද? යහපත් විපාක මට ලැබෙනවා. මා කරන දේ අයහපත් ද? අයහපත් විපාක මට ලැබෙනවා. මේ කාරණාව උදේ , සවස ගිහියෙක් වේවා, පැවිද්දෙක් වේවා කාටත් පොදු ධර්මතාවක්. බුදුරජාණන් වහන්සේටත්, උන් වහන්සේගේ ඥතීන්ටත් සියලු ම දෙනාට එය සාධාරණ යි.


ඔබ සිතන්න, යශෝධරාව පිරිනිවන් පාන විට මහ පොළොව කම්පිත වුණා. ඒ මහපොළොව ම පලාගෙන ගිනිදැල් පහළ වෙලා, යශෝධරාවගේ පියාණන් අපාගත වුණා. ඒ ඔහු රැස්කරගත් කර්ම විපාක යි. ඒ යශෝධරාවගෙ ම එකම සහෝදරයා දේවදත්ත, පණ පිටින් ම පොළොව පලාගෙන අපායට ඇදිලා ගියා. එවිට අපට පෙනෙන්නේ ඒ ඔහු රැස් කරගත් කර්ම යි. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ඥාතීන් අතර ගත්ත ද, කිහිප දෙනෙක් නිවන් දකින විට, කිහිප දෙනෙක් ම පොළොව පළාගෙන අපාගත වුණා. ඒ නිසා තම තමන් රැස් කරගත් කර්ම විපාක තමන්ම අරගෙන යන සංසාර ගමනක්. ඒ නිසා හැම වේලේම ඔබ කර්මය ගැන සිතනවා නම්, අකුසල කර්ම වලින් වළකින්න පුළුවන්. උදේ , සවස ඔබ සිතන්න ‘කම්මස්ස ඛො කොම්හි’ මම කර්මය ස්වකීය කර ගත් කෙනෙක්මි. ‘කම්ම දායාදො’ මම කර්මය දෑවැද්ද කරගත් කෙනෙක් මි. ‘කම්ම පටිසරණො’ මම කර්මය පිළිසරණ කරගත් කෙනෙක් මි. ‘කම්ම බන්ධු’ මට ඉන්න එකම ඥාතියා , මගේ එකම නෑයා මා රැස්කරගත් කර්මය යි. මා යම් හොඳක් හෝ නරකක් කළොත්, එහි විපාක මට සසරේ ගෙනියන්න වෙන බව සිතන්න. ඔබ කර්මය ගැන එලෙස සිහි කරනවා නම්, ඔබට අකුසලයෙන් වළකින්න පුළුවන්. ඔබේ සිතට තරහක්, ද්වේෂයක්, වෛරයක්, පාපී අකුසල සිතිවිලි ඇති වුණොත්, ඒ සැනින් මතක් වෙනවා කර්මය ගැන සිතන්නාට මේ දේ කළොත්, මෙහි විපාක මට ම ගෙවන්නට වෙනවා. මට ම මේ අකුසල විපාක සසරේ අරගෙන යන්න වෙනවා. මෙලෙස මතක් වෙනවා එය සිහි කරන පුද්ගලයාට. එවිට අකුසලයෙන් වළකින්න පහසු යි. සිහිය පිහිටුවන්න පුළුවන්. ඒ නිසා සැම විට ම කර්මය ගැන සිහි කරන්න. බුදුරජාණන් වහන්සේ, හැම බුදුකෙනෙක්ම පහළව පෙන්වා දුන්නේ, ‘සබ්බ පාපස්ස අකරණං’ සියලු පාපී අකුසලයෙන් වළකින්න. ‘කුසලස්ස උපසම්පදා’ පුළුවන් තරම් කුසල් වඩන්න. ‘සචිත්ත පරියො දපනං’ තමන්ගේ සිත දමනය කර ගන්න. ‘ඒතං බුද්ධාන සාසනං’ එය බුදුවරු පහළ ව පෙන්වා දුන් බුද්ධානු ශාසනාව යි.


- ජම්මික ප්‍රබෝධනී වැලිකල

අරක සූත්‍ර දේශනාව



අරක සූත්‍ර දේශනාව: 

ජීවන ගංගාව මරණය සොයා ගලා බසී
බත්තරමුල්ල සිරි සුදස්සනාරාම
සදහම් සෙනසුනෙහි ප්‍රධාන අනුශාසක
ආචාර්ය
මිරිස්සේ ධම්මික හිමි

වැසි ඇදහැලෙන විට දිය එකතුවෙන ස්ථානයක, පොකුණක, ගංගාවක දිය බුබුළු හට ගන්නවා ඔබ දැක තිබෙනවා ද? එහි දිය බුබුළු හට ගෙන වහා නැතිව යනවා. ස්ථිරව පවතින්නේ නැහැ. ඒ වගේ මනුෂ්‍ය ජීවිතයත් ඉතා ම කෙටියි. ඉතාම අල්පයි. බොහෝ ම දුකින් පිරී දුක් දොම්නස්වලින් කායික මානසික දුක් දොම්නස්වලින් පිරී පවතිනවා. මේ බව සම්‍යග් ප්‍රඥාවෙන් ම දැන ගන්න. එසේ දැනගෙන කුසල් කරන්න. බ්‍රහ්මචරියාවේ හැසිරෙන්න. ඉපදුණ කෙනෙකුට නොමැරී සිටීමක් නම් නැත්තේ ය.

අරක ශාස්තෘවරයාණන් වහන්සේ නැවතත් මෙසේ දේශනා කරනවා. ‘දියෙහි දඬුවකින් ඉරක් ඇන්දොත් එය ඉක්මනින් ම නැති වී යනවා. ස්ථිරව පවතින්නේ නැහැ. බ්‍රාහ්මණයෙනි, දියෙහි ඇඳි ඉර සේ මනුෂ්‍යයන්ගේ ජීවිතයත් ඉතා ම කෙටියි. අල්පයි. බොහෝම දුකින් පිරී කායික, මානසික, දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ගෙන් පිරී පවතිනවා. මේ බව සම්‍යග් ප්‍රඥාවෙන් දැක ගන්න. එසේ දැක කුසල් කරන්න. බ්‍රහ්මචරියාවේ හැසිරෙන්න. නැවත නැවතත් සිහිපත් කරන්නේ ඉපදුණ කෙනෙකුට මරණයෙන් නම් ගැලවීමක් නැති බවයි.

‘අරක’ ශාස්තෘවරයාණන් වහන්සේ නැවතත් දේශනා කරනවා. ‘පර්වතයක මුදුනෙන් හටගෙන දීර්ඝ ගමනක් යන, වැගිරෙන ජල පහරට හසුවෙන සෑම දෙයක් ම අරගෙන, ගසාගෙන දිගින් දිගට ම රැගෙන යනවා. නැවතීමක් නැහැ. මේ ජීවිතයත් උපතේ පටන් හැම ක්ෂණයක්, මොහොතක් මොහොතක් පාසා ම නතරවීමක් නැතිව ගමන් කරනවා. කොතැනට ද? මරණයට ජීවන ගංගාව මරණය සොයාගෙන ගමන් කරනවා. අශ්‍රැතවත් පෘතග්ජන මනුස්සයෝ මරණය සොයාගෙන යන ගමනේ ඇසට රූප, කනට ශබ්ද වශයෙන් ඉන්ද්‍රිය හයෙන් රූපාදී ආරම්මණ අල්ලාගෙන ඒවා සමඟින් ම මරණය සොයාගෙන ගමන් කරනවා. සම්‍යග් ප්‍රඥාවෙන් නොදුටුවේ නම්, සම්‍යග් ප්‍රඥාවෙන් අවබෝධ කර නොගත්තේ නම්, ‘මම මගේ’ කියමින් අත්පුඩි තලමින් ද, තවත් විටෙක සිතින් අල්ලගත් දේ වෙනස් වන විට හඬමින් ද ළයේ අත් ගසා ගනිමින් ද, ශෝක බරිතව ම ගලන ගඟක් සේ මරණය සොයාගෙන යන බව පෙනෙනවා.

මේ ජීවිතයත්, පර්වතයෙන් ආරම්භ වී සයුර සොයාගෙන ගලන ගඟක් වගේ ජීවිතය ගැන ගැඹුරින් දකින්න. ජීවිතය කෙටියි. අල්පයි. දුකින් පිරිලා. දුක්ඛ දෝමනස්සවලින් සමන්නාගතයි. සම්‍යග් ප්‍රඥාවෙන් දැකගෙන කුසල් කරන්න. බ්‍රහ්මචරියාවේ හැසිරෙන්න. ඉපදුණා නම් මරණයට මුහුණ දිය යුතුම යි.

අරක ශාස්තෘවරයාණන් වහන්සේ නැවතත් දේශනා කරනවා. බ්‍රාහ්මණයෙනි, යම් සේ බලවත් පුරුෂයෙක් දිව අග රැස් කළ කෙළ පිඬක් නැවත පහසුවෙන් ම එළියට දමන්නා සේ මනුෂ්‍යයන්ගේ ජීවිතත් ඉතාම කෙටියි. අත්හැරෙනවා. පිළිකුලක් සේ යම් විටක ඒ ජීවිතය සිතින් අත්හරින්න වෙනවා. මම මගේ කියන, සරසා හැඩ බැලූ, මේ සිරුර විටක තමාට ම පාලනයක් නැතිව තමාට ම පීඩාවක් වී සිතින් අත්හැරිය යුතුයි කියන, අවබෝධ කරගත යුතු අවස්ථාවකට එනවා. එසේ නොවුණොත් තමාට ම මෙලොව පරලොව වශයෙන් මහත් විපතකට මුහුණපාන්න සිදු වේවි. ඒ ගැන දන්නා විට මනුෂ්‍යයන්ගේ ජීවිතය කෙටි බව, අල්ප බව, දුකින් පිරී ඇති බව නුවණින් තේරුම්ගෙන බලවත් උපායාස, පරිලාහයන්ගෙන් එනම් සිත් තැවුලෙන් හා දැවෙන පිළිස්සෙන ගතියෙන් ම යුතු බව දැන සම්‍යග් ප්‍රඥාවට පත්විය යුතුයි. කුසල් සිදු කළ යුතුයි. බ්‍රහ්මචරියාවට එකතුවිය යුතුයි. එයට හේතුව නම් ඉපදුණොත් මරණයට මුහුණ පෑ යුතුම නිසා ය.

නැවතත් අරක ශාස්තෘවරයාණන් වහන්සේ මෙසේ දේශනා කරනවා. දවස පුරා ම තැවුණු, රත් වූ යකඩ කබලක මස් පිඬක් තැබුවොත් එය ඉක්මනින් ම පිළිස්සී යනවා. ඒක පෙර ආකාරයෙන් පවතින්නේ නැහැ. මනුෂ්‍යයන්ගේ ජීවිතයත් මාංශ පේශියක් කොට උපමා කොට දක්වනවා. මේ මාංශ පේශිය ලෙඩ දුක් දිරාගෙන යෑම ඔස්සේ විනාශ වී නැති වී යනවා. මනුෂ්‍ය ජීවිතය ඉතා ම කෙටියි. අල්පයි. දුකින් පිරිලා. දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ගෙන් සමන්නාගත යි. මේ බව නුවණින් දැක කුසල් සිදු කරන්න. බ්‍රහ්මචරියාවේ හැසිරෙන්න. උපන්නා හට අමරණීය බවක් නම් නැත.

අරක ශාස්තෘවරයාණන් වහන්සේ නැවතත් දේශනා කරනවා. බ්‍රාහ්මණයෙනි, යම් සේ වදයට එනම් මරණයට නියම වූ ගව දෙනක් මරණ ස්ථානය කරා රැගෙන යන විට ඉදිරියට තබන සෑම පාදයක් ම මරණ ස්ථානයට ම එනම් වධක ස්ථානයට සමීප වෙනවා. අපත් ඒ වගෙයි. මරණයට නියම වූ ගව දෙනක් වගේ ම ඉදිරියට තබන සෑම පියවරක් ම, ගතවෙන සෑම මොහොතක් ම, රාත්‍රියක් ම, හිරු උදාවක් ම සුමානයක්, මාසයක් ආදී වශයෙන් සිතුවොත් මේ හැම මොහොතක් ම මරණය කරා ළංවෙන ගමනක්. සම්මුතිය තුළ සියයක් යැයි සිතනවා නම්, ඒ කියන සියයට හැම මොහොතකම ආශ්වාසයේ, ප්‍රශ්වාසයේ පටන් ළංවෙන බව සමීපවෙන බව සම්‍යග් ප්‍රඥාවෙන් ම අවබෝධ කර ගත යුතුයි. මේ නිසා මනුෂ්‍ය ජීවිතය ඉතා කෙටි බවත්, අල්ප බවත්, බොහෝ දුකින් පිරී ඇති බවත් නිතර මෙනෙහි කරන්න. බලවත් සිත් තැවුල්වලින් පිරී ඇති බවත්, දැවෙන පිළිස්සෙන ගතියට මුහුණ පෑ යුතු බවත් මෙනෙහි කොට කුසලයට එකතුවෙන්න. බ්‍රහ්මචරියා මාර්ගය අනුගමනය කරන්න. ඉපදුණ කෙනාට නොමැරී සිටීමක් නම් නැත. මේ ලෙස බොහෝ උපමාවන්ගෙන් ‘අරක’ ශාස්තෘවරයාණන් වහන්සේ තම ශ්‍රාවකයන්ට දහම් දේශනා කරනවා.

ඒ දහම් දේශනා කරන කාලයතුළ මනුෂ්‍යයන්ගේ ආයුෂ පිළිබඳව අප භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ දේශනා කරනවා. මහණෙනි, ඒ අරක ශාස්තෘවරයාණන් වහන්සේ පහළ වී එසේ ජීවිතයේ අනිත්‍ය ස්වභාවය දේශනා කළ කාලයෙහි මනුෂ්‍යයන්ගේ ආයුෂ අවුරුදු හැට දහසක් පමණ වෙනවා. අවුරුදු පන්සියයක් පමණ වියපත් වූ කුමරියකි පතිකුලයට යෑමට සුදුසු වයස ලෙස ඒ කාලය තුළ සිහිපත් කළේ. අවුරුදු හැට දහසක් පරම ආයුෂ නම් අවුරුදු පන්සීයේ දී පතිකුලයට යන කුමරියක් පරමායුෂ හැටියට සිතුවොත් පනස්නමදහස් පන්සියයක කාලයක් සාමාන්‍යයෙන් විවාහ ජීවිතයක් දරුවන් ලබා ගත කළ හැකි බවට අපට අනුමාන කළ හැකි යි. අන්න එවැනි ආයු කාලයක් තිබෙන කාලයේ දී ඒ අරක ශාස්තෘවරයාණන් වහන්සේ ජීවිතයේ අනිත්‍ය ස්වභාවය නුවණින් දේශනා කර කුසල් මඟට ළංවෙන්නත්, බ්‍රහ්මචාරී ජීවිතයක් ගත කරන්නට යැයි අනුශාසනා කළේත්, මරණය ගැන නිතර මෙනෙහි කරන්නට යැයි, සිහිපත් කළේත්, එවැනි ආයු හැට දහසක් තිබුණ කාලයකයි.

ඒ අරක ශාස්තෘවරයාණන් වහන්සේගේ කාලයේ මනුෂ්‍යයන්ට ආබාධ හයක් පමණයි තිබුණේ. මොනවාද ඒ, සීතල, උෂ්ණ, බඩගින්න, පිපාසය, දැනුණා. ඒ වගේ ම ගත් ආහාර බැහැර කිරීම ආහාර වශයෙන් හෝ දියර වශයෙන් බැහැර කිරීමට අවස්ථාව සැලසුණා. ඒ අයට ලෙඩක් ආබාධායක් හැටියට පැවති මේවා වර්තමානයේ ලෙඩ හැටියට නොව සාමාන්‍ය කායික ඇවතුම් පැවතුම් හැටියටයි සිහිපත් කරන්නේ. මේ අදහස් කරන්නේ කුමක් ද? මේ අයට උණ හෙම්බිරිස්සාවක් තරම් වූ ස්වල්ප ආබාධයක්වත් නොතිබූ බව නොවේ ද? එවැනි නීරෝගී වූ කාලයක, හැට දහසක් ආයු පැවතුණ කාලයක අරක ශාස්තෘවරයාණන් වහන්සේ ජීවිතයේ අනිත්‍ය ස්වභාවය අල්ප බව දුකෙන් පිරී ඇති බව දේශනා කොට සම්‍යග් ප්‍රඥාවෙන් දකින්න ආරාධනා කළා නම් අවුරුදු සියයකටත් වඩා අඩු කාලයක් ජීවිතය පවත්වන වචනවලින් සඳහන් කළ නොහැකි තරම් අප්‍රමාණ ලෙඩ දුක්වලින් පිරුණු මෙවැනි කාලයක ජීවිතයේ ඇති අල්ප බව අනිත්‍ය බව, දුකෙන් පිරුණු බව කොතරම් මෙනෙහි කළ යුතු නොවේ දැයි ඔබ ම නුවණින් සිහිපත් කරන්න.

එසේ දීර්ඝායුෂ ව, නීරෝගී ව මනුෂ්‍යයන් ජීවත් වූ කාලයක ඒ අරක ශාස්තෘවරයාණන් වහන්සේ මහත් වූ කරුණාවෙන් ශ්‍රාවක ශ්‍රාවිකාවන්ට පෙර පරිදිම ධර්මය දේශනා කරනවා. බ්‍රාහ්මණයෙනි, මනුෂ්‍යයන්ගේ ජීවිත ඉතා ම අල්පයි. ස්වල්පයි. ඉතා ම ලුහුයි. බොහෝ ම දුකින් පිරිලා පවතිනවා. බොහෝ උපායාස පවතිනවා. එනම් බලවත් සිත්තැවුල්වලින් පිරී පවතිනවා. දැවෙන පිච්චෙන ගතියට නිරන්තරයෙන් ම මුහුණ පානවා. මේ බව සම්‍යග් ප්‍රඥාවෙන් දැක ගන්න. එනම් පඨවි ආදී හේතුප්‍රත්‍යයන්ගෙන් හටගත්ත සියල්ල ම අනිත්‍ය, දුක්ඛ, අනත්ත නම් වූ ත්‍රිලක්ඛණයට යටත් බව නුවණින් පරීක්ෂා කොට දැක ගන්න. එසේ දැක කුසල් මඟ අනුගමනය කරන්න.

ලෝභ, දෝෂ, මෝහ බැහැර කොට අලෝභ, අදෝස, අමෝහ මඟ ඔස්සේ අත්හැරීම නම් වූ පටිනිස්සග්ගයට, විරාගයට නිරෝධයට, උපසමාය නම් වූ කෙලෙස් සංසිඳීමට සිත යොමු කරන්න. ‘අභිජ්ඥාය’ - සියල්ල අනිත්‍ය, දුක්ඛ, අනත්ත නම් වූ ත්‍රිලක්ඛන දහමට යටත් කොට දකින්න. ‘සම්බෝධාය’ – දුක්ඛ සමුදය නිරෝධ මාර්ග නම් වූ චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්ම අවබෝධයට සිත යොමු කරන්න. ‘නිබ්බාණාය’ – නිවන් මඟ පිණිස සිත මෙහෙයවන්න. එයට හේතුව නම් ඔබ ලද මේ මනුෂ්‍ය ජීවිතයේ කුමන වස්තුවක් පණ ඇතිව හෝ පණ නැතිව පැවතුණත් ඒවා ‘මම මගේ’ යැයි සම්මතය අයිති කරගත්තත් මරණය හා සමගින් සියල්ල අවසන් වෙනවා. ‘මම මගේ’ යන ශාරීරික සම්බන්ධය එතැනින් අවසන් වෙනවා. ඒ ඉපදුණු සියලු දෙනාට ම මරණය උරුම නිස යි.

- දීපා පෙරේරා

කායික මානසික සුවයට ඔසුවක්

 




කායික මානසික සුවයට ඔසුවක්

අම්බලන්ගොඩ, කහව ගල්දූව

ගුණවර්ධන යෝගාශ්‍රමයේ

ශ්‍රී කල්‍යාණි යෝගාශ්‍රමයේ

මහා ලේඛකාධිකාරී කම්මට්ඨානාචාර්ය

ත්‍රිපිටකාචාර්ය, ත්‍රිපිටක විශාරද

කහගොල්ලේ සෝමවංශ හිමි


මිනිස් සිරුරේ ධාතූන් වෙනස් වූ විට එනම්, තේජෝ ධාතුව වැඩි වූ විට උණ හට ගනියි. ආපෝ ධාතුව වැඩි නම්, සැරව ගලනවා. සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව, තුවාලයක් හැදුණොත් වේලෙන්නේ නැහැ. පඨවි ධාතුව වැඩි වුණොත් ශරීරය ගණ වෙනවා. වායෝ ධාතුව වැඩි වුණොත් සිරුර ඉදිමෙනවා. මේ සතර එහෙ මෙහෙ වූ විට කවුරුත් රෝගී වෙනවා. බුදුන් වහන්සේ වදාළේ, මේ ධාතු සම මට්ටමකට තබා ගත යුතු බව යි. යමෙක් ඖෂධ භාවිත කරන්නේ ධාතූන් සම මට්ටමට ගැනීමට යි.


පෙර ලිපි මඟින් කායගතාසතිය සමඟ ධාතු මනසිකාරය පහදා දුන්නා. එය කොටස් විසි දෙකකින් මෙනෙහි කළා. (මේ කයෙහි කේශයෝ වර්ණයෙන් පිළිකුල් ය... යනුවෙන්) එසේනම්, කායගතාසතියේ කොටස් තිස්දෙකම ධාතු මනසිකාරයට යොදා ගත යුතු යි. පඨවි ධාතුවට කේශාදී කොටස් විස්සක් තිබෙයි. ආපෝ ධාතුවට පිත, සෙම, සැරව ආදී කොටස් දොළහකි. තේජෝ ධාතුවට කොටස් සතරක් ද, වායෝ ධාතුවට කොටස් හයක් ද වෙයි. එවිට සියල්ල හතළිස් දෙක යි. මේ හතළිස් දෙක ම ධාතු මනසිකාරයට ගත යුතුයි.


මේ කොටස් හතළිස් දෙක ඉහත මතකයට නගා, කොටස් විසි දෙකට අන්තර්ගත කර, හොඳින් මෙනෙහි කරන්න. එවිට ධාතු මනසිකාරය හොඳට දියුණු කරන්න පුළුවනි. ගැඹුරට යන්න අපහසු නම් මේ කයෙහි කේශයෝ පඨවි ධාතුව ය. ආපෝ ධාතුවය, තේජෝ ධාතුව ය, වායෝ ධාතුව ය යනුවෙන් මෙනෙහි කරන්න. කේශා කොටසෙහි පඨවි, ආපෝ, තේජො, වායෝ ධාතු කොටස් සතරම වෙයි. කෙස් තද ගතිය නිසා පඨවි ධාතුව පමණක් බව සිතන්න. මේ ධාතු සතරම නැත්නම් කෙස් ගසක් පවතින්නේ නැහැ.


තවත් උදාහරණයක් සඳහන් කළොත්, මැටි ටිකක් ඇණීමේ දී ජලය වැඩි වුණොත් එය භාවිතයට ගන්න අපහසු යි. සිමෙන්ති ටිකට ජලය වැඩි වුණොත් එය සම මට්ටමට ගැනීමට නැවත වැලි යෙදිය යුතු යි. එලෙසම ශරීරයෙත් ධාතු කොටස් සම මට්ටමට ගත යුතු යි. වැලි කැටය එලෙස පවතින්නේ ධාතු සතරම සම නිස යි. ගඩොල් කැටය පිළිස්සී වේලී ගඩොල් කැටයක් ලෙස පවතින්නේ ධාතු සතර සමව පවතින නිස යි.


තේජෝ ධාතුව ගැන සඳහන් කිරීමේ දී එය උෂ්ණ ස්වභාවයෙන් සමන්විත යි. එනම් උණුසුම් ගතිය යි. කන බොන දේ කරණ කොට ගෙන දිරවීම, පැසවීම, ආදී අවස්ථාවල දී උපයෝගී වන සිරුරේ උෂ්ණ ගතිය තේජෝ ධාතුව යි. තේජෝ ධාතුව යමක් කරණ කොටගෙන තැවෙනවා ද? එය ‘සන්තප්පති’ තේජෝ ධාතුව යි. යමක් කරණ කොටගෙන දිරවනවා ද? එය ‘ජිරීයතී’ තේජෝ ධාතුව යි. යමක් කරණ කොට ගෙන දැවෙනවාද? එය ‘පරිදයිහිති’ තේජෝ ධාතුව යි. යමක් කරණ කොටගෙන කන බොන දේ සියල්ලක් ම පැසවනවා ද? එය ‘තේජෝ’ ධාතුව යි. ‘අසිත පීත කායිත්ථ සාහිත සම්මා පරිණාමං ගච්ඡති’ තේජෝ ධාතුවේ ක්‍රමය යි. එනම් තේජෝ ධාතු කර්මස්ථානය හේතුකොටගෙන තමන්ගේ සිරුරේ තිබෙන උෂ්ණයෙන් දැවෙන තැවෙන බව දිරවන බව මෙහි ලක්ෂණ යි. ඒවා හොඳට වටහා ගෙන ඉදිරියට මෙනෙහි කරන්න. එවිට තේජෝ ධාතුව පිළිබඳ තමන්ට මනාකොට වැටහීමක් වෙයි.


තම සිරුරේ උණ, දහදිය හට ගැනීම තේජෝ ධාතුවේ ලක්ෂණය යි. සෑම කොටසක ම තේජෝ ධාතුව අඩංගු වෙයි. එවිට ඒ කරුණු සර්ව සම්පූර්ණව ම ගෙන යා හැකි යි. ශරීරයේ දැවෙන ගතිය ඇති උෂ්ණය, තේජෝ ධාතුව යනුවෙන් ප්‍රකාශ කරයි. එය සිරුරෙහි වෙනම කොටසක් ලෙස සලකයි. නමුත් චේතනාවක් නැහැ. එය අචේතනික වූ, හිස්වූ දෙයක්. ඒ නිසා තැවෙන බව, දිරවන බව, දැවෙන බව, පැසෙන බව එනම්, තැවෙන තේජෝ ධාතුව, දිරවන තේජෝ ධාතුව, දැවෙන තේජෝ ධාතුව, පැසෙන තේජෝ ධාතුව වෙයි. මේ කොටස් සතර තේජෝ ධාතුව යනුවෙන් ව්‍යවහාර කරයි. මෙය තමන්ගේ සිරුරෙහි තිබෙන බව හොඳට වටහා ගෙන මෙනෙහි කරන්න.


ආහාර අනුභව කළ විට සියල්ල දිරවාගෙන යයි. ඒ කර්තව්‍යයට සිරුරේ උෂ්ණත්වය අවශ්‍ය වෙයි. තම සිරුරේ දිරවීමේ ලක්ෂණය හොඳින් පිහිටා තිබෙයි. තේජෝ ගතිය අධික නම්, උණ ගතිය හොඳටම වැඩි වෙයි. එවිට සිරුර සිසිල් කරවා ඖෂධ ලබා ගත යුතු යි. මෙලෙස සිරුර සම මට්ටමට ගෙන යා යුතු යි.


මෙසේ පැහැදිලි කරන්නේ තමන්ගේ සිරුරේ ඇති දෙයක් ම බව සිතන්න. චතු සමුට්ඨානික වන කර්ම, චිත්ත, ඍතු , ආහාර, යනු ධාතූන් හටගන්නා ක්‍රමය යි. එසේනම්, තේජෝ ධාතුව පිළිබඳව ගැඹුරු නුවණකින් මෙනෙහි කරන්න.


වැලි කැටයේ සිට සෑම දෙයක ම පඨවි, ආපෝ, තේජෝ, වායෝ ධාතු කොටස් සතරට අන්තර්ගත යි. එය එකිනෙකට සම්බන්ධ වෙයි. එය උස් පහත් වුණොත් සත්ත්වයාගේ ලෙඩ වීම ඇති වෙයි. සම මට්ටමේ තිබුණොත් කිසිවක් වන්නේ නැහැ. මේ ගැන හොඳ දැනීමක් ඇති කර ගන්න. සියලු ම දේ හට ගන්නේ කම්ම සමුට්ඨානං, චිත්ත සමුට්ඨානං, ඍතු සමුට්ඨානං, ආහාර සමුට්ඨානං කොටස් වලිනි. මෙලෙස ධාතූන් ගැනම මෙනෙහි කිරීම ලොකු ශක්තියක්.


තැවෙන බව අනිත්‍යය යි, දුක්ඛයි , අනාත්ම යි, යනුවෙන් මෙනෙහි කරන්න. දිරන බව අනිත්‍යය යි, දුක්ඛ යි, අනාත්ම යි යනුවෙන් මෙනෙහි කරන්න. දැවෙන බව අනිත්‍යය යි, දුක්ඛ යි, අනාත්ම යි යනුවෙන් මෙනෙහි කරන්න. පැසෙන බව අනිත්‍ය , දුක්ඛ, අනාත්ම බව මෙනෙහි කරන්න. තේජෝ ධාතුවේ ලක්ෂණය උෂ්ණය සහ සිසිලස බව හොඳට වටහා ගෙන, අනිත්‍ය දුක්ඛ අනාත්ම වශයෙන් මෙනෙහි කර ගැනීම කායික මානසික සුවතාවයට හොඳම ඔසුවක්.


තමන්ට වැටහෙන යම් පමණකින් ද සතිපට්ඨාන භාවනාවට අනුකූල ව හොඳින් දියුණු කළ යුතු යි. මෙලෙස සිතම දියුණු කළොත් මිනිසා හැදෙනවා. ‘මිනිසා නොහදා ගම හදා ගත නොහැකි යි’ යනුවෙන් කියමනක් ද තිබෙයි. එසේනම්, තමන් මුලින් ම හැදී ගම සාදා රටත් හදන්න. ඒ සඳහා බුදුන් වහන්සේ පෙන්වා වදාළ භාවනා ක්‍රම මෙනෙහි කරන්න.


- ජම්මික ප්‍රබෝධනී වැලිකල

මල්ලිකාසුත්තං


 මල්ලිකාසුත්තං  

119

සාවත්ථිනිදානං . තෙන ඛො පන සමයෙන රාජා පසෙනදි කොසලො මල්ලිකාය දෙවියා සද්ධිං උපරිපාසාදවරගතො හොති. අථ ඛො රාජා පසෙනදි කොසලො මල්ලිකං දෙවිං එතදවොච - ‘‘අත්ථි නු ඛො තෙ, මල්ලිකෙ, කොචඤ්ඤො අත්තනා පියතරො’’ති? ‘‘නත්ථි ඛො මෙ, මහාරාජ, කොචඤ්ඤො අත්තනා පියතරො. තුය්හං පන, මහාරාජ, අත්ථඤ්ඤො කොචි අත්තනා පියතරො’’ති? ‘‘මය්හම්පි ඛො, මල්ලිකෙ, නත්ථඤ්ඤො කොචි අත්තනා පියතරො’’ති.

අථ ඛො රාජා පසෙනදි කොසලො පාසාදා ඔරොහිත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො රාජා පසෙනදි කොසලො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘ඉධාහං, භන්තෙ, මල්ලිකාය දෙවියා සද්ධිං උපරිපාසාදවරගතො මල්ලිකං දෙවිං එතදවොචං - ‘අත්ථි නු ඛො තෙ, මල්ලිකෙ, කොචඤ්ඤො අත්තනා පියතරො’ති? එවං වුත්තෙ, භන්තෙ, මල්ලිකා දෙවී මං එතදවොච - ‘නත්ථි ඛො මෙ, මහාරාජ, කොචඤ්ඤො අත්තනා පියතරො. තුය්හං පන, මහාරාජ, අත්ථඤ්ඤො කොචි අත්තනා පියතරො’ති? එවං වුත්තාහං, භන්තෙ, මල්ලිකං දෙවිං එතදවොචං - ‘මය්හම්පි ඛො, මල්ලිකෙ, නත්ථඤ්ඤො කොචි අත්තනා පියතරො’’ති.

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං ගාථං අභාසි -

‘‘සබ්බා දිසා අනුපරිගම්ම චෙතසා,

නෙවජ්ඣගා පියතරමත්තනා ක්වචි;

එවං පියො පුථු අත්තා පරෙසං,

තස්මා න හිංසෙ පරමත්තකාමො’’ති.

මල්ලිකා සූත්‍රය  

119

මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක.

එකල්හි පසේනදි කොසොල් රජ මල්ලිකා දේවිය සමග ප්‍රාසාදයෙහි මතුමහලට නැග සිටියේ වෙයි. එවිට කොසොල් රජ, “මල්ලිකාවෙනි, තමන්ට වඩා ප්‍රියකරන අන් කිසිවෙක් ලොව ඇත්තේදැ?”යි මල්ලිකා දේවියගෙන් ඇසීය.

“මහරජ, මටනම් තමන්ට වඩා ප්‍රියවූ අන් කිසිවෙක් ලොවම නැත. ඔබට තමන්ට වඩා ප්‍රියවූ අන් කිසිවෙක් සිටීදැ” යි ඇසීය.

“මල්ලිකාවෙනි, මටත් තමන්ට වඩා ප්‍රියවූ අනිකෙක් නැතැ” යි රජතෙම කීයේය.

ඉන්පසු කොසොල් රජ පහයෙන් බැස, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ, එක් පසෙක උන්නේය. එකත්පස්ව හිඳ මෙය කීයේය.

“ස්වාමීනි, මම මල්ලිකා දේවිය සමග පහයේ මතු මහලේ සිටියෙමි. ‘මල්ලිකාවෙනි, ඔබට තමන්ට වඩා ප්‍රියවූ අන් කිසිවක් ඇත්තේදැ’ යි ඇසීමි. මෙසේ අසනු ලැබූ මල්ලිකා දේවී තොමෝ, ‘මහරජ, මට තමන්ට වඩා ප්‍රිය අන් කිසිවෙක් නැත, ඔබට තමන්ට වඩා ප්‍රියවූ අන් කිසිවෙක් ඇත්තේදැ’ යි ඇසුවාය. ස්වාමීනි, මෙසේ අසනු ලැබූ මම, ‘මල්ලිකාවෙනි, තමන්ට වඩා ප්‍රියවූ අන් කිසිවෙක් මටත් නැත්තේය’ යි මල්ලිකා දේවියට කීයෙමි” යි කීයේය.

ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය දැන, එවේලෙහි මේ ගාථාව වදාළේය.

“ලොව හැම දිසාවන්ම සෝදිසිකර බැලුවේ වී නමුත් තමන්ට වඩා ප්‍රියවූ අන් කිසිවෙක් ලොවම හමු නොවන්නේය. අනුන්ටද වෙන් වශයෙන් මෙසේ තමාම ප්‍රිය වෙයි. එහෙයින් තමන්ට හිත කැමති තැනැත්තේ අනුන්ට හිංසා නොකරන්නේය.”


Wednesday, June 2, 2021

Na Uyane Ariyadhamma Thero

 


අනුරුද්ධ මහරහතන් වහන්සේ

 අනුරුද්ධ මහරහතන් වහන්සේ

තණමල්විල රාහුල හිමි

 



මෙයින් කල්ප ලක්ෂයකට පෙර, එනම් පදුමුත්තර බුදුරදුන් දවස එක් භික්ෂූන් වහන්සේ නමක් දිවැස් ඇති භික්ෂූන් අතර අගතනතුරක පිහිටුවන උතුම් අවස්ථාවක් දුටු එක් කුල පුත්‍රයෙක් ඒ උසස් තත්ත්වයට පත්වන්නට තමන්ට ද වාසනාව ලැබේවායි ප්‍රාර්ථනා කළේ ය.


ඉන් පසු අපරිමිත වූ ශ්‍රද්ධා සිතින් යුතුව බුදුන් වහන්සේ ප්‍රමුඛ අසීමිත සංඝරත්නයට දානය පිරිනැමුවේ ය. ඔහුගේ ප්‍රාර්ථනය දැනගත් පදුම බුදුරජාණන් වහන්සේ ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සමය තුළ ඒ ප්‍රාර්ථනය ඉටු වන බව දේශනා කළහ. ඉන් ඉක්බිතිව භික්ෂූන් වෙත එළඹුණු ඔහු දිවැස් ලැබීමට නම් කවර ආකාරයේ පින්කම් කළ යුතු දැයි විමසුවේ ය. දිවැස් ලැබීමට නම් පහන් පූජාව සිදු කළ යුතු බවට බුද්ධ දේශනාව විය.


පෙළදහම විමසන විට දිවැස්ලැබීමට පමණක් නොව ලස්සන ශරීර ඇතිවීමටත්, උසස් ප්‍රඥාවන්තයන් වීමටත්, අන් අය පි‍්‍රය කරන සුවඳවත් ශරීර ඇතිවීමටත්, ආලෝක පූජාවෙන් බෙහෙවින් ආනිසංශ ගෙන දෙයි. බුදුරදුන්ට පමණක් නොව විහාර මන්දිර , සංඝාවාස, සෑ මළු හා බෝ මළු සඳහා ආලෝක පූජාව සිදු කිරීම දුප්පත් ජනතාව සඳහා විදුලිය ලබාදීම ඉහත සඳහන් ආනිශංස ලබා ගැනීමට හේතු වේ.


මෙලෙස විවරණ ලැබ පින් දහම් කළ කුල පු‍්‍රත්‍රයා පදුමුත්තර බුදුරජාණන් වහන්සේ පිරිනිවන් පෑමෙන් පසු ධාතුන් වහන්සේ නිදන් කොට සෑදු සෑයට අපමණ පහන් පූජා සිදු කළේ ය. විවරණ ලද මෙම කුල කුමරු එක් කලෙක බරණැස අන්නහාරක නමින් ඉපිද සුමන නම් සිටුවරයා ළඟ සේවය කරමින් සිටියේය. එකල විශ්වයේ පහළව සිටි උපරිඨ නම් පසේ බුදුරජාණන් වහන්සේට තමාගේ ආහාර වේල දානයක් ලෙස පූජා කළේ ය. නිරෝධ සමාපත්තියෙන් නැගී සිටි පසේ බුදුවරුන්ට කළ මෙම පූජාව දිවැසින් දුටු දෙවියෝ තෙවරක් සාධුකාර පැවැත්වූහ.


අපමණ වස්තුව තිබූ තමන් සඳහා දෙවියන් කිසිදිනෙක සාධුකාර නොදුන් බවත්,අන්නහාරක සැදැහැයෙන් ආහාර වේල පිදීම නිසා සතුටු වු දෙවියන් සාධුකාර දුන් බවත් සුමන සිටුවරයාට පැහැදිලි විය. මෙම පින අනුමෝදන් වීමට සිතූ සුමන සිටුවරයා පසේ බුදුරදුන් වෙත ගොස් මෙම පින මා හට කෙසේ අනුමෝදන් විය හැකි දැයි විමසී ය. අන්නහාරකගේ අභිමතය පරිදි එක් පහනකින් තවත් පහන් දස දහස් ගණනක් දැල් වූ නමුත් මුල් පහනේ ආලෝකය අඩුනොවන්නාක් මෙන් කළ පින කාට අනුමෝදන් කලත් එය කළ තැනැත්තාට අඩුවක් නොවන බව පෙන්වා දෙමින්, පසුව කළ පින සුමන සිටුවරයාටද අනුමෝදන් කළහ.


කළ කුසලයේ ප්‍රතිවිපාකත්, පෙර කරන ලද පින් බල මහිමයත් හේතුකොටගෙන අන්නහාරකහට සිටුවරයා ගෙන් සහ රටේ රජතුමාගෙන් අපමණ වස්තු සම්පත් හිමිවිය.අපමණ සැප සම්පත් ලබා සසර සැරිසරා අප ගෞතම බුදුරදුන් දවස සුද්ධෝදන රජුගේ සොහොයුරු අමිතෝදන රජුගේ පුත් අනුරුද්ධ ලෙස උපත ලැබුවේ ය.


අපමණ සැප සම්පත් සහිතව ජීවත් වූ ඔහුට මහානාම නමින් සහෝදරයෙක්ද විය. ශාක්‍යවංශික නිවෙස්වලින් කුල කුමරුවන් සසුන්ගත වු හෙයින් මහානාම සහ අනුරුද්ධ යන දෙසොහොයුරන්ගෙන් කෙනෙකු පැවිදි වීමට අවශ්‍ය වූහ. ගිහිදිවියේ කටුකත්වයත්, ජීවිතයේ අස්ථිර ස්වභාවයත් දැන අනුරුද්ධ කුමරු භද්දිය, ආනන්ද, භගු, කිම්බිල, දේවදත්ත යන කුමාරවරුන්ද උපාලි නම් කරණවෑමියාද සමඟ පැවිදි වීමේ අදහසින් බුදුරදුන් වෙත පැමිණියහ. ශාක්‍යයන්ගේ මානය බිඳීම සඳහා බුදුරජාණන් වහන්සේ පළමුවෙන් උපාලි කරණවෑමියා පැවිදි කර සෙසු අය ලවා වැන්දවූහ. සසුන් ගතවූ අනුරුද්ධ හිමියන් සැරියුත් මහරහතන් වහන්ස්ගෙන් කමටහන්ගෙන චේතිය රටෙහි ප්‍රාචීනවංශ නම් උයනට ගොස් විදසුන් වැඩුවේ ය.


පසුව එහි වැඩම වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරනු ලැබූ අරියවංශ දේශනාව ඇසීමෙන් අනතුරුව රහත්භාවයට පත්විය. පසුව බුදුරජාණන් වහන්සේ දිවැස් ලද ශ්‍රාවකයන් අතර අග තනතුර දී වදාළහ. සාමාන්‍ය නුවණ ඉක්මවමින්, අභිඤ්ඤාලාභීන් අතර දිබ්බ චක්ඛු ඤාණය හෙවත් දිවැස් ලැබීම යනුවෙන් හැඳින්වේ. මෙලොව පමණක් නොව භවත්‍රය පිළිබඳව දිවැසින් දැකීමේ හැකියාව මෙකී ඤාණයේ සුවිශේෂිතාවයයි.


බුද්ධ පරිනිර්වානයෙන් පසු පැවැත්වූ ප්‍රථම ධර්ම සංගායනාවේ දීි අංගුත්තර නිකාය ප්‍රගුණ කිරීමේ කාර්ය පැවරුණේ ද අනුරුද්ද මහරහතන් වහන්සේටය. ශාසනයේ අභිවෘද්ධිය විෂයයෙහි මහඟු සේවයක් සිදු කළ අනුරුද්ධ මහරහතන් වහන්සේ අවුරුදු එකසිය පනහක් ආයු විඳ පිරිනිවන් පෑ සේක.

කර්මයට අනුව විපාකය නියතයි


 කර්මයට අනුව විපාකය නියතයි

අතුරුගිරිය සදහම් පදනමේ

අනුශාසක

ගලිගමුවේ ඤාණදීප හිමි


" ‘මහණෙනි, චේතනාවක් පහළ කරලා යම් කර්මයක් රැස් කරාද, එහි විපාක නොවිඳා ප්‍රහාණය කරන ක්‍රමයක් බුදු ඇසින්වත් දකින්නේ නැහැ’ යි සඳහන් වෙනවා.'


බුදුන් වහන්සේ සාරා සංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂයක් පාරමී ධර්ම පරිපූර්ණ කළ ද, අවසාන මොහොතේ කාශ්‍යප බුදුන් වහන්සේගේ කාලයේ ගෞතම බෝසතාණන් වහන්සේගේ වදනින් සිදු වූ යම් අකුසලයක විපාකයක් බලවත් වූ බව සඳහන් වෙනවා. ඒ වන විට බුදුරජාණන් වහන්සේලා විසි තුන් නමකගෙන් විවරණ ලබා සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂයක් දස පාරමී , පාරමී, උප පාරමී, පරමත්ථ පාරමී වශයෙන් සම්පූර්ණ වෙලා අවසානයට විවරණ ගන්න තිබෙන්නේ කාශ්‍යප බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන්.


ඒ කාලයේ බෝසතාණන් වහන්සේ ජෝතිපාල මානවක නමින් බොහොම ධනවත්, කුලවත් උසස් පවුලක උපත ලබා සිටියා. ඒ කාලයේ තමන්ගේ යාළුවෙක් සිටියා, ඔහු වළං සාදා ජීවත්වන කුඹල් කරුවෙක්. ඔහුගේ නම ඝටීකාර. ඒ තැනැත්තා බොහොම සාධාරණව වළං සාදා ඒ මුදලින් මව් පියන් පෝෂණය කරමින් අහිංසක දිවි පෙවෙතක් ගත කළා. දවසක් මේ ඝටීකාර, බුදුන් වහන්සේගෙන් ධර්මය අසා පැහැදී ධර්මය අවබෝධයක්, වැටහීමක් ඇති වුණා. ඔහු කල්පනා කළේ, තම මිත්‍ර ජෝතිපාල ද කෙසේ හෝ බණ අසන්නට රැගෙන යා යුතු බව යි. ඒ නිසා ඔහු මෙසේ පැවසුවා. ‘යහළුව, ලොවුතුරා බුදු කෙනෙක් පහළවී සිටිනවා. අපි බණ අසන්න යමුදැ’යි විමසුවා. එසේ පවසද්දී බෝසතාණන් වහන්සේ වූ ජෝතිපාලගේ මුවින් පැවසුවේ ‘මුඩු මහණන්ගෙන් බණ අසා වැඩක් නැති’ බව යි. දෙවන වතාවටත් ඝටීකාර පැවසුවේ, නෑ මිත්‍රය, බුදු කෙනෙක් පහළ වෙලා. අපි බණ අසන්න යමු’යි යනුවෙනි. දෙවන වතාවටත් ජෝතිපාල පැවසුවේ ‘මුඩු මහණන්ගෙන් බණ අසා වැඩක් නැති බව යි.’ මේ මොහොතේ ඝටිකාර උපක්‍රමයක් යෙදුවා. අපි දිය නාන්න ගඟට යමු යැ’යි පැවසුවා. ඒ කාලයේ කුල භේදය දඹදිව බලවත් ව තිබුණා. උසස් කුලයේ පුද්ගලයෙක් ගඟට බැස දිය නාද්දී , පහත් කුලයක කෙනෙක් එදාට ගඟට බසින්නේ නැහැ. ඒ නිසා ජෝතිපාල මානවකයා දිය නා අවසන් වෙද්දී, ඝටීකාර ගං ඉවුරට වී කල්පනා කළා. ඔහුගේ වෑයම වුණේ, තම මිතුරා කෙසේ හෝ බණ අසන්න රැගෙන යා යුතු බව යි. දිය නා අවසන්ව ගොඩට පැමිණෙන, ජෝතිපාල මානවකයාගේ කෙස් වැටියෙන් ඝටීකාර අල්ලා ගත්තා. බණ අසන්න එනවද, නැද්දැ’යි ඔහු විමසුවා. එලෙස අසද්දී ජෝතිපාල මානවකයා මෙලෙස කල්පනා කළා. ඝටීකාර කුඹල් කරුවෙක්. ඔහු පහත් කුලයේ කෙනෙක්. මා වගේ උසස් කුලයක කෙනෙක්ගේ කෙස් වැටිය කවදාවත් මෙලෙස අල්ලන්නේ නැහැ. කවදාවත් නැතිව ඔහු, මට සැර කළා, කෙස් වැටියෙන් අල්ලා, බණ අසන්න යනවද? නැද්ද යනුවෙන් මට සැර කළා. එසේනම්, බණ කියන්නේ ඒකාන්තයෙන් ම බුදු කෙනෙක් වෙන්න ඇති. ඒ නිසා බණ අසන්න යමු යැ’යි එදා දෙදෙනාම කාශ්‍යප බුදුරදුන් හමුවට ගියා. බණ ඇසූ ජෝතිපාල මානවකයා එදා කාශ්‍යප බුදුන් වහන්සේ ළඟ පැවිදි වුණා. පැවිදි වී විසි හතර වන වරටත් විවරණ ලබා ගත්තා. ‘මහණෙනි, මේ මහා භද්‍ර කල්පයේ ඊළඟට ගෞතම නමින් සම්මා සම්බුදු පදවිය ලබන්නේ මේ උත්තමයන් වහන්සේ බව වදාළා.


එසේනම්, සංසාරයේ සාරා සංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂයක් පෙරුම් පුරා මේ කෙලෙස් සහිතව යන ගමනේ භයානකකම වදනින් වූ පුංචි වැරැද්ද, එනම්, ‘ඔය මුඩු මහණන්ගෙන් බණ අසා වැඩක් නැහැ’ කියන වදන පිට වුණා. මේ වදනින් සිදු වූ පාපී අකුසලය විපාකයක් ලෙස බුද්ධත්වයට පත්වෙන්න අවුරුදු හයක් අනේකවිධ දුක් පීඩා විඳිමින් දුෂ්කර ක්‍රියා කළා.


එසේනම්, මේ සියල්ල බුදුන් වහන්සේ ම බුද්ධත්වයට පත්ව වදාළා. ‘මහණෙනි, මේ පෙර කර්මයක්. සංසාරයේ රැස්කරගත් කර්ම විපාක, බුද්ධත්වය ලැබුවත්, පසු පස විපාක වශයෙන් පැමිණියා. එසේනම්, මේ සමාජයේ ජීවත්වන සාමාන්‍ය මිනිසුන් කරන, කියන , සිතන දේ, අපමණ අපරාධ කෙතරම් ද? මේවා සසරේ විඳිමින් යන බලවත් කර්මයන් ලෙස මිනිසුන් කෙතරම් රැස් කර ගන්නවාද? එහි විපාක ඔවුන්ට කෙතරම් කලක් විපාක වශයෙන් විඳින්නට ලැබෙයි’ ද?


බුදුරජාණන් වහන්සේ ධර්මයෙන් අහෝසි කර්ම පෙන්වා වදාළා. එය ඇතැම් මිනිසුන්ට එසේනම්, අප කරගත් කර්ම අහෝසි කරගන්නා ක්‍රමයක් ඇතැ’යි සිතෙන්නට පුළුවනි. ඇතැම් ආගම්වල පව් සමාකර ගන්නවා වගේ අහෝසි කරගන්න පුළුවන් කර්ම ස්වභාවයක් බුදුරජාණන් වහන්සේ දකින්නේ නැහැ. බුදුන් වහන්සේ පෙන්වනවා, ‘මහණෙනි, චේතනාවක් පහළ කරලා යම් කර්මයක් රැස් කරාද, එහි විපාක නොවිඳා ප්‍රහාණය කරන ක්‍රමයක් බුදු ඇසින්වත් දකින්නේ නැහැ’ යි සඳහන් වෙනවා.


යම් චේතනාවක් පහළ කර කර්මය රැස් කළොත් එහි විපාක තමන්ට කුමන ක්‍රමයකින් හෝ කැරකී, කැරැකී එනවාම යි. ඒ නිසා පින්වතුනි, අහෝසි කර්ම යනුවෙන් පෙන්වන්නේ ධර්මාවබෝධයත් සමඟ විපාක දෙන පරිසරයක් නැති වීම තුළ අහෝසිවන කොටසක්. ඒ යම්කිසි කෙනෙක් කෙසේ හෝ වීර්යයෙන් භාවනා කර සෝවාන් ඵලයට පත් වුණොත්, ඒ සමඟ ම අපායගාමී අකුසල් සියල්ල ම අහෝසි වෙනවා. ඒ නිසා ඒ උත්තමයා සතර අපායෙන් මිදෙනවා. එපමණක් නොවේ, සෝතාපන්න ඵලයට පත්වූ කෙනාට ආත්ම හතකින් විපාක දෙන යම්තාක් සසරේ කර්ම තිබුණා ද, ඒ සියල්ල අහෝසි වෙයි. එවිට සෝතාපන්න පුද්ගලයාගේ උපත උපරිම ආත්ම හතකට සීමා වෙද්දී ධර්මාවබෝධයත් සමඟ විපාක දෙන පරිසරය නොමැති වීම නිසා එතනින් එහාට විපාක දෙන්න තිබුණු සියලු කර්ම අහෝසි වෙයි.


ඊළඟට බුදුන් වහන්සේ පෙන්වා වදාළේ, කෙනෙක් මේ ජීවිතයේ වේගයෙන් වීර්යය වඩා සකදාගාමී ඵලයට පත් වුණොත්, කාම ලෝකයේ එක වතාවයි උපත ලබන්නේ. කාම ලෝකයේ එතනින් එහා විපාක දෙන කර්ම තිබුණ ද, ඒ සියල්ල අහෝසි වෙයි. ඊළඟට වීර්යය වඩා, භාවනා කළ කෙනෙක් අනාගාමී වුණොත්, එනම්, න – ආගාමී නොහොත් නැවත කාම ලෝකයට එන්නේ නැහැ’යි අර්ථය යි. අනාගාමී තත්ත්වයට පත්වන විට ම කාම ලෝකයේ විපාක දෙන කර්ම සියල්ල ම ඔහුට අහෝසි වෙලා යනවා. ඒ උත්තමයා ශුද්ධාවාස බඹලොව ඉපදී එහි පිරිනිවන් පානවා.


- ජම්මික ප්‍රබෝධනී වැලිකල

පහාරාද සූත්‍රය

බුදුසමිදාණෝ පහාරාද අසුරයන් ගේ් පැමිණීම පිළිබඳ සතුට ප්‍රකාශ කරමින් පසෙක සිටි අසූරේන්ද්‍ර සම¼ග තමන් වහන්සේගේ එක් දේශනා ශෛලියක් වූ ප්‍රශ්නෝත්තර...