Na Uyane Ariyadhamma Thero

 

 

10-7 මහමුගලන් තෙරුන්ගේ කථා පුවත. 

යො දණ්ඩෙන අදණ්ඩෙසු, අප්පදුට්ඨෙසු දුස්සති;

දසන්නමඤ්ඤතරං ඨානං, ඛිප්පමෙව නිගච්ඡති.

යමෙක් දඬුවම් නොකළ යුතු, ද්වේෂ නොකරණ පුද්ගලයන් විෂයෙහි අපරාධ කෙරේද, හෙතෙම දශවිධ දුක්ඛ කාරණයන් අතුරෙන් එක්තරා දුක්ඛකාරණයකට වහාම පැමිණෙන්නේය.

වෙදනං ඵරුසං ජානිං, සරීරස්ස ච භෙදනං (සරීරස්ස පභෙදනං (ස්‍යා.));

ගරුකං වාපි ආබාධං, චිත්තක්ඛෙපඤ්ච (චිත්තක්ඛෙපං ව (සී. ස්‍යා. පී.)) පාපුණෙ.

දැඩිවූ (කායික) වේදනාවකට හෝ ධනහානියකට හෝ ශරීර භෙදයකට හෝ නැවත බලවත් රෝගයකට හෝ උන්මාදයට හෝ පැමිණෙන්නේය.

රාජතො වා උපසග්ගං (උපස්සග්ගං (සී. පී.)), අබ්භක්ඛානඤ්ච (අබ්භක්ඛානං ව (සී. පී.)) දාරුණං;

පරික්ඛයඤ්ච (පරික්ඛයං ව (සී. ස්‍යා. පී.)) ඤාතීනං, භොගානඤ්ච (භොගානං ව (සී. ස්‍යා. පී.)) පභඞ්ගුරං (පභඞ්ගුනං (ක.)).

රජුන් කෙරෙහි වන්නාවූ උවදුරකට හෝ දරුණුවූ (අභ්‍යඛ්‍යානයකට) චෝදනාවකට හෝ නෑයන්ගේ විනාශයට හෝ භෝගයන්ගේ විනාශයට හෝ පැමිණෙන්නේය.

අථ වාස්ස අගාරානි, අග්ගි ඩහති (ඩය්හති (ක.)) පාවකො;

කායස්ස භෙදා දුප්පඤ්ඤො, නිරයං සොපපජ්ජති (සො උපපජ්ජති (සී. ස්‍යා.)).

ඔහුගේ ගෙවල් පාවක (ශුද්ධකරන්නා) නම්වූ ගින්න දවයි. ඒ අඥාන පුද්ගලතෙම මරණින් මතු නරකට පැමිණෙන්නේය.

“යෝ දණ්ඩෙන” යන මෙම ධර්මදේශනය ශාස්තෲන් වහන්සේ රජගහ නුවර වේළුවනාරාමයේ වැඩ සිටියදී මහමුගලන් තෙරුන් නිසා දේශනා කළහ.

එක් සමයෙක තීර්ථකයින් එක්රැස් වී රහස් සාකච්ඡාවක් කළහ. යහළුවනි ! කුමන කරුණක් නිසා භවත් ගෞතමයන්ට මහත් ලාභසත්කාර ලැබේදැයි දනිම්ද? අපි නොදනිමු. තෙපි දනිව් ද? එසේය. මම දනිමි. මුගලන් නම් වූ එක් අයෙක් නිසා ලැබේ. ඔහු දෙව්ලොව ගොස් දෙවියන් ගෙන් ඔවුන් කළ කුශල කර්ම විමසා දැනගෙන අවුත් මිනිසුන්ට කියාදෙයි. මේ තැනැත්තා මෙබඳු කුශල කර්මයක් කොට මෙබඳු සම්පත් ලබා තිබේ යනුවෙන් විස්තර කර දෙයි.

මිනිස්සු ඔහුගේ මේ කථා අසා මහත් ලාභසත්කාර පවරා දෙති. මේ නිසා ඔහු මරන්නේනම් අපට එම ලාභසත්කාර ලබාගත හැකිය. ඔවුහු එක් උපායක් ඇතැයි සියල්ලෝ ඒකච්ඡන්දයෙන් අනුමත කොට කිසියම් දෙයක් කොට ඔහු මරවුයයි. තම අනුගාමිකයන් එකඟ කරවාගෙන කහවණු දහසක් ගෙන - මිනිසුන් මරණ සොරුන් කැඳවා මහමුගලන් තෙරුන් කළුගල් කඩ වසතියි කියා ඔහු ඝාතනය කරන්නැයි ඔවුන්ට කහවණු දුන්හ. සොරු ධන ආශාවෙන් පිළිගෙන තෙරුන් වහන්සේ මරන්නෙමුයි උන්වහන්සේ වසන ස්ථානය වටකොට සිටියහ. තෙරුන් වහන්සේ ඔවුන් වටකොට ඇතිබව දැන යතුරු සිදුරෙන් නික්මී ගියහ. ඔවුන් මුගලන් තෙරුන් නොදැක නැවත දිනයක පැමිණ වට කළහ. තෙරුන් වහන්සේ මෙය දැන කැණිමඩල හිඳගෙන අහසට පැන නැග්ගේය. මේ අයුරින් පළමු මාසයේ ද තෙරුන් ගන්නට නොහැකි වූහ. අන්තිම මාසය එළඹීවිට තෙරුන්වහන්සේ තමන් විසින් කරන ලද කර්මය ඉදිරියට අදින බව දැන නොගියේය. සොරුන් ගොස් තෙරුන් ගෙන සහල් ඇට තරමට ඇට කමින් සිරුර බිදුහ.

ඊට පසු මැරුනේ යයි යන හැඟීම ඇතිව එක් වන ලැහැබක දමා ගියහ. තෙරුන් බුදුන් දැක පිරිනිවන් පාමියි ආත්ම භාවය ධ්‍යාන වෙළුමෙන් වෙළා ස්ථීර කොට අහසින් බුදුන් වෙත ගොස් බුඳුන් වැඳ ස්වාමීනි. පිරිණිවන් පාමියි පැවසූහ. මොග්ගල්ලාන ඔබ පිරිනිවන් පාන්නේද? ස්වාමීනි එසේය. කොතැනට ගොස් පිරිනිවන් පාන්නේද? කළුගල් පෙදෙසට ගොස් පිරිනිවන් පාමී. එසේ නම් මුගලන් මට ධර්මය කියව ! මෙබඳු ශ්‍රාවකයෙකුගේ දර්ශනය මින්මතු හැකිවේදැයි පවසා එනිසා ධර්මය දේශනා කරන්නැයි පැවසූවිට ස්වාමීනි මම එසේ කරමියි කියා බුදුන් වැඳ අහසට පැනනැගී පිරිනිවන් පාන දින සැරියුත් තෙරුන් සේ නොයෙක් ඍධි ප්‍රාතිහාර්යයන් දක්වා ධර්මය කියා බුදුන් වැඳ කාළසිලා පර්වතයට ගොස් පිරිනිවන් පෑහ. සොරුන් විසින් - තෙරුන් මරන ලදැයි යන කථාව මුළු දඹදිව පැතිරුනේය. අජාසත් රජ සොරුන් සෙවීම සඳහා චරපුරුෂයන් යෙදවීය. එම සොරුන් සොර සුරා සැළකින් රා බින අතර එකෙක් එකෙකුගේ සුරාබදුනට ගසා බිමහෙළීය ඔහු අනෙකාට තර්ජනය කර එම්බා - වනචරය නුඹ කුමක් නිසා මගේ ඔඩම බිම හෙලුවේද කීම දෘෂ්ට චෞරය නුඹ පළමුවෙන්ම මහමුගලන් තෙරුන්ට තැලුවා නේද?

ඇයි මම පළමුව තැලුව බව නුඹ නොදන්නේද? මෙලෙස මමත් තැලුව මමත් තැලුව යයි කියන්නන්ගේ වදන් අසා ඒ චරපුරුෂයෝ ඒ සියළු සොරු අලාගෙන රජුට දැන්වීය. රජු සොරුන් කැදවා තෙපි විසින් තෙරුන් ඝාතනය කරන ලද්දේදැයි විමසීය. දේවයන් වහන්ස එසේය. තොප ඒ සඳහා යොදවන ලද්දේ කවරෙකු විසින්ද දේවයන් වහන්ස නිඝණ්ඨයින් විසින් යයි පැවසූහ. රජ පන්සියයක් නිඝණ්ඨයින් හා පන්සියයක් සොරුන් ද ගෙන රජගෙයි මළුවේ නැබ පමණට යටකොට පිදුරුවලින් වසා ගිනි ඇවිල විය. ඊටපසු ඔවුන් දැවුන බව දැන යකඩ නගුලෙන් කඩින් කඩ සාවවා සියල්ලන් කැබලි කැබලිවලට පත් කළේය. භික්ෂූහු දම්සභා මණ්ඩපයේදී මහමුගලන් තෙරුන්ට නුසුදුසු වූ මරණයක් සිදුවීයයි කථාවක් ඉපිද වූහ.

තථාගතයන් වහන්සේ පැමිණ මා පැමිණීමට පෙර මහණෙනි. ඔබ කිනම් කථාවකින් යුතුව සිටියෝදැයි විමසා මේ මුගලන් මහතෙරුන් ගැනයයි පැවසුවිට මහණෙනි මුගලන් තෙරණුවෝ මේ ආත්මභාවයට නුසුදුසු වුවක් පෙර භවයකදී ඔහු විසින් කරන ලද කර්මයකට අනුරූපවම (යෝග්‍යවු) මරණයකට පත්වුයේ යැයි පැවසූහ. ස්වාමීනි උන්වහන්සේ විසින් කරන ලද පූර්ව කර්මය කුමක්ද? යනුවෙන් විමසුහ. එවිට විස්තර වශයෙන් පැවසුහ.

අතීතයේ බරණැසවාසී එක් කුල පුත්‍රයෙක් තමන් විසින්ම සහල් කෙටීම, ඉවීම් ආදිය කරමින් දෙමාපියන් පෝෂණය කළේය. මේ අතර දෙමාපියෝ දරුවා ! ඔබ තනියම ගෙයි වැඩද, කැලෑවේ වැඩද, කරමින් වෙහෙසට පත්වේ. ඔබට එක් දැරියක කැඳවාගෙන එමුයි කියා කීහ. මෑණියනි. පියාණනි මට එබඳු බිරිඳකගෙන් වැඩක් නැත, ඔබ දෙපළ ජීවත්ව සිටින තාක් සියතින්ම උවැටන් කරමි. මෙසේ ඔහු ප්‍රතික්ෂේප කරද්දීම නැවත නැවත ඇවිටිලි කර කුමාරිකාවක් කැඳවාගෙන ආවාහුය.

ඇය දින කීපයක් ඔවුන්ට උවැටන් කර පසුව ඔවුන් දැකීමටද අකමැති වන්නී ඔබේ දෙමාපියන් සමඟ එකතැන වාසය කිරීමට නොහැකි යයි කෑගසා ඔහු (සැමියා) තමන්ගේ කථා ගණන් නොගන්නාවිට ඔහු බැහැරක ගිය අවස්ථාවේදී නියඳ කෙදි කැබලි හා කැඳපෙන ගෙන තැන් තැන්වල දමා - ඔහු ආපසු පැමිණිවිට මේ මොනවාදැයි විමසූ අවස්ථාවේදී ඇය මේ මහළු අන්ධයෝ මේ ගෙය හැමතැන කිළිටි කරමින් සිටිති. මොවුන් හා එකට විසීම කළ නොහැකිය. මෙසේ ඇය නැවත නැවත කියන්නේ පුරණ ලද පාරමිතා ඇත්තෙක් වුවද මා පියන් කෙරේ සිත බිඳුනි. ඔහු හොඳයි කළ යුතුදේ දනිමියි. ඔවුන්ට කෑම දී මෑණියනි, පියාණෙනි, අසුවල් තැන් ඤාතීහු ඔබලාගේ පැමිණීම අපේක්ෂාවෙන් සිටිති. එහි යමුයි ඔවුන් කරත්තයකට නංවාගෙන යන්නේ කැලෑව මැදට පැමිණිවිට පියාණනි රැහැන ගන්න ගොන්නු පා සලකුණු අනුව යති. මෙතැන සොරු සිටිති මම බසිමියි. පියා අතට රැහැන් දී ගලෙන් බැස යන්නේ හඩ පරිවර්තනය කර සොරුන් පැමිණ විලාශයක් දැක්වීය.

දෙමාපියෝ ශබ්ධය අසා සොරුන් පැන්නේ යයි යන සංඥාවෙන් දරුව අපි මහළු අයයි. ඔබ රැකෙන්නැයි කීවාහුය. ඔහු දෙමාපියන් එසේ කියද්දීත් සොරුන්ගේ ඝෝෂාව කරමින් තලා පෙළා කැලෑවට දමා ආපසු ගියේය.

බුදුහු මේ ඔහුගේ පූර්ව කර්මය කියා දී මහණෙනි මුගලන් මෙබඳු කර්මයක් කොට නොයෙක් වර්ෂ ලක්ෂ ගණනාවක් නිරයේ පැසී විපාක කෙළවර ආතමභාව වශයෙන් මෙසේම තැලීම්වලට ලක්ව කුඩු කුඩු වූයේ මරණයට පත් විය. මෙසේ මුගලන් විසින් තමා කළ කර්මයට අනුරූපවූම මරණයක් ලබන ලද්දේයයි පන්සියයක් සොරුන් හා නිවටුන්ද මගේ පුතුන්ට අපරාධකර ලදහ. නිරපරාධ අයට අපරාධ කරන අයට කරුණු දසයකින් ව්‍යවසනය සිදුවේයයි පවසා අනුපිළිවෙළ සසඳා දහම් දෙසන්නේ මෙය දෙසුහ.

දඬුවමට නුසුදුසු ඇයට දඬුවම් දීමත්

නිවරද කෙනෙකුහට - වරදක් දැන කිරීමත්,

කළ අයට ජීවිතේ - දසවරද පැමිණේමැයි

සිරුරේ බිඳීමද - වේදනා ඇතිවීම ද

රෝදුක් වැඩීම ද - අවසාන උමතුවීමද,

රජුන්ගෙන් වන බිය - නෑයින් නැතිව යාමත්

සිය ධනය වැනසී - ලබයි නෙක් රුදු චෝදනාවන්,

නිවෙස ගිනි ගනු ඇත - තැන්පත් ධනය වැනසී

හිත මිතුරු නැති වී අපායට යයි හුදකලාවම

මෙහි අදණ්ඩෙසු යනු - කායික දඬුවම් කිසිවෙකුටත් නොදෙන රහතුන් කෙරෙහි අදහස දෙයි. අප්ප දුට්ඨෙසු - යනු තමන්ටත් අන් අයටත් අපරාධ නොකරන නොසිතන, අඤ්ඤතරං ඨානං - දුක් සහිත කරුණු දහයෙන් එක් කරුණකට වෙද නං යනු සීස රෝග ආදී දරුණු වේදනාවන්ට ගොදුරුවේ. ජාතිං යනු ධන හානිවේ. හෙදනං යනු අත්පා සිඳීම් ආදියයි. ගරුකං යනු පක්ෂපාත - ඇස් අන්ධවීම - කොරබව - කුෂ්ඨ රෝග ආදී ගරුකාබාධයන්ට ලක්වේ. චිත්තකෙඛපං - යනු උමතුබවයි. උපසග්ගං යනු කීර්තිය නැති කිරීම සේනාපති තනතුරු ආදිය භාවිතා කර ලීම රජුගෙන් උවදුරු ඇතිවීම - අබ්හක්ඛානං නොදුටු නො ඇසූ නොසිතූ දේ මේ සන්ධි සිඳීම ආදිය කළේයයි. රාජ අපරාධ තා විසින් කරන ලද්දේයයි මෙබඳු වූ දරුණු චෝදනාවන්ට ලක්වේ.

පරික්ඛයංච ඤාතීනං - යනු තමාට අත්‍යවශ්‍ය ඤාතීන්ගේ පිරිහීම සිදුවේ. පභඬ්ගුරං යනු - විනාශභාවයට නරක් වූ බවට ගෙයි තබන ධාන්‍ය කුණු වීමට හේතුවේ. රන් අඟරු බවට ද මුතු - කපු ඇට බවට හෝ කහවණු - හිස් කැබලි බවට දෙපා සිවුපා සතුන් අතට - ගොළු කොරබවට පත්වීමද සිදුවේ. අග්ගි ඩහති යනු එක් වසරකදී දෙතුන් වරක් අනෙක් ඒවා නොදැවෙද්දී තමන්ගේ ගෙය අකුණු සැරවලින් ගිණි ගෙය ගිනි වායුවෙන් හෝ ගිනි ගනී. නිරයං යනු මෙලොවදීම මේ කරුණු දහයෙන් එකකට හෝ පත්ව එක් ආකාරයෙන් හෝ දැක්වීමට නිරයං - සො උපපජ්ජතී යනුවෙන් දැක්වුනි. දේශනාවගේ කෙළවර බොහෝ දෙනා සෝවාන් ආදී ඵලයන්ට පත්වූහ.

 

10-6 අජගර නම් ප්‍රේතයාගේ කථා පුවත. 

අථ පාපානි කම්මානි, කරං බාලො න බුජ්ඣති;

සෙහි කම්මෙහි දුම්මෙධො, අග්ගිදඩ්ඪොව තප්පති.

තවද පව්කම් කරන්නාවූ අනුවණ තෙම (එය) දනියි. ඒ නුවණ නැත්තේ ස්වකීය පාපකර්මයන් ගින්නෙන් දනලද්දක්හු මෙන් තැවෙයි.

“අථ - පාපානි කම්මානි ” - යන මේ ධර්මදේශනය ශාස්තෲන් වහන්සේ රජගහනුවර වේළුවනයෙහි වැඩ සිටියදී අජගර ප්‍රේතයෙකු නිමිති කරගෙන දේශනා කළහ.

එක් සමයෙක මහමුගලන් තෙරණුවෝ ලක්ඛණ තෙරුන් සමඟ ගිජුකුළු පව්වෙන් බසින විට දී යොදුන් විසිපහක් දිග පිඹුරු ප්‍රේතයෙක් දිවැසින් දුටුවහ. ඔහුගේ හිසෙන් ගිනිජාල නැගී කෙළවර පැතිරයයි අවසානයෙන් පටන්ගෙන හිස දක්වාත් ගමන්කරයි. දෙපසින් ගිනිජාලා ඇතිවී මැදට පැමිණේ. තෙරුන්වහන්සේ මේ දැක සිනා පහළ කළහ.

ලක්ඛණ තෙරුන් විසින් සිනා පහළ කිරීමට හේතු විමසා සිටි විට ඇවැත්නි ,එය විස්තර කිරීමට කාලය නොවේ. මේ ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු බුදුරජාණන් වහන්සේ හමුවේදී මගෙන් විමසන්න යයි පැවසූහ. එසේ පවසා රජගහනුවර පිඬු පිණිස හැසිරී බුදුන් වෙත ගියවිට ලක්ඛණ තෙරුන් විසින් විමසන ලදුව මෙසේ පැවසූහ.

ඇවැත්නි එක් ප්‍රේතයෙක් දුටුවෙමි. ඔහුගේ මෙබඳු ආත්මභාවයක් විය. මම ඔහු දැක මවිසින් මෙබඳු ආත්මභාවයක් මෙයට පෙර නොදුටුවෙමියි මට සිනා පහළ විය. බුදුරජාණන් වහන්සේ ඇස් ඇති ශ්‍රාවකයින් (දිවැස්) වාසය කරත් යයි පවසා තෙරුන්ගේ කථාවේ පිහිටා මහණෙනි ! මවිසින් ද බෝධි මණ්ඩපයේදීම දුටුවේ වෙමි. මෙය නොපිළිගන්නා අයගේ අහිත පිණිස පවතී යයි සිතා නොපැවසීමි. දැන් මුගලන් ඇස් ලැබ කියමියි කියා භික්ෂූන් විසින් ඔහුගේ පෙර කර්මය විමසුවේ පැහැදිලි කර දුන්හ. කාශ්‍යප බුද්ධ කාලයේදී සුමංගල නම් සිටුවරයෙක් රන් ගඩොල් බිම අතුරා එකසිය විසි රියනක් දිගට එපමණ ධනයක් විසුරුවා මහා විහාරයක් කළේය. එපමණම වියදම්කර උත්සවයක් කළේය. ඔහු උදෙන්ම බුදුන් වෙත (කාශ්‍යප) යන්නේ නුවර දොරටුවේ එක් ශාලාවක කසාවතක් හිසට පෙරවාගෙන මඩ තැවරුණු පාදයෙන් යුතුව නිදාසිටි එක් සොරෙක් දැක. මඩතවරාගෙන රාත්‍රියේ ගමන්කර දවල් නිදන්නෙකැයි කීවේය. සොරා මුහුණ විවරකර සිටුතුමා දැක බලා - හොඳයි කරන්න ඕන දේ දැනගත්තායි වෛරයක් බැද හත්වරක් (සිටුතුමාගේ) කුඹුරට ගිනි තැබුවේය.

සත්වරක් ගවගාලේ ගවයින්ගේ පාසින්දේය සත් වතාවක් ගෙය දවාලීය. හේ මෙපමණකින්වත් කෝපය නිවාගන්නට අසමත් වන්නේ ඔහුගේ සුළු සේවකයා සමඟ මිත්‍රත්වයක් ඇති කරගෙන ඔබේ සිටුවරයාට වඩාත් ප්‍රිය දෙය කුමක්දැයි විමසා - බුදුන්ගේ ගඳකිළියට වඩා ප්‍රිය දෙයක් නැතැයි අසා එසේ වේවායි. ගඳකිළිය දවා කෝපය නිවාගනිමියි සිතා බුදුරජාණන් වහන්සේ පිඬුසිඟා වැඩිවිට - පානය හා පරිභෝගය සඳහා තිබුණ ජලය තිබූ කළ බිඳ දමා ගන්ධ කුටියට ගිනි තැබීය. සිටු තුමා ගඳකිළිය ගිනිගන්නේ යයි අසා ගිනි ඇවිලෙන විට ඇවිත් ගඳකිළියේ දැවෙන හැටි බලා කෙස් ගහක තරම්වත් දොම්නසක් ඇති කර නොගෙන වම් අත හකුළුවා දකුණතින් මහත් අත්පොළසන් දුනි. අනතුරුව ඔහු අසල සිටි අය මෙපමණ ධනයක් වැයකර කරන ලද ගඳකිළිය දැවෙද්දී සතුටු වෙන්නේදැයි විමසූහ.

දරුවනි මේ ගිනිවලට අසාධාරණ වූ බුදුසසුනේ ධනය නිධන් කිරීමට ලැබෙන හෙයින් නැවතද මෙබඳු ධනයක් වියදම්කර බුදුරදුන්ට ගඳකිළියක් කරන්නට ලබන්නෙමියි සතුටු සිත් ඇත්තේ අත්පොළසන් දුනිමි. පැවසුවේය. හේ නැවතද එබඳුම ධනයක් වැයකර ගඳකිළියක් කරවා විසිදහසක් භික්ෂූන් සහිත බුදුරදුන්ට දානයක් පිරිනැමුවේය.

මේ දුටු සොරා මම මොහු නොමරා නිහඬව කරවන්නට නොහැකි වේ යැයි සිතා මොහු මරන්නෙමියි ඉණෙහි කිනිසි බැඳ දින හතක් විහාරයේ හැසිරෙන්නේ ඉඩක් නොලැබුණි. මහසිටුවරයා ද දින හතක් මහදන් දී බුදුරජාණන් වහන්සේට නමස්කාර කොට ස්වාමීනි එක් පුරුෂයෙක් විසින් මගේත් සත්වරක් දවාලීය. ගවගාලේ ගවයින්ගේ පා හත්වරක් සිඳ දැම්මේය. සත්වරක් ගෙය දවාලීය. දැන් මේ ගඳකිළිය ද ඔහු විසින් දවන ලදී. මම මේ දානයේ පළමු කොටස ඔහුට දෙමි. එය අසා සොරා මවිසින් බැරෑරුම් ක්‍රියාවක් කරන ලද්දෙමි, මෙපමණ අපකාර කළේද මා කෙරෙහි කෝපමාත්‍රයක්වත් නැත. මේ මහා දානයේ ප්‍රථම කොටස මට දෙයි මම ද්‍රෝහියෙක්මි. මෙබඳු කෙනෙකුගෙන් ක්ෂමා නොගැනීම නිසා දේව දඬුවම්ද මගේ හිසමත පතිතවේයි සිතා සිටුවරයාගේ පාමුල වැටී ස්වාමීනි මට සමාවන්නැයි ඉල්ලා සිටිවිට මේ කුමක්දැයි සිටුවරයා විමසීය. මෙබඳු අයුතු දෙයක් මවිසින් කරන ලදිමි ඒ මට සමාවන්නැයි ඉල්ලා සිටියේය.

අනතුරුව සිටුවරයා මේ මේ දේත් කරන ලද්දේ නුඹ විසින් දැයි? විමසීය. සියල්ල විමසා - එසේය මා විසින් කරන ලදැයි පිළිතුරු දුන්විට නුඹ ම විසින් නොදැක තිබියදී කුමක් නිසා මෙසේ කිපී කරන ලද්දේදැයි විමසීය. ඔහු එක් දිනක් නගරයෙන් නික්මෙන්නේ ඒ අතරතුර කියන ලද වචනය සිහිකර කෝපය ඇතිවූයේ යයි පැවසුවේය. සිටුවරයා එදින එබඳු වචනයක් කීව බව සිහිපත්වී දරුව, එසේ කීවෙමි. මට සමාවන්නැයි පැවසීය. එසේ සමාව දී දරුව නැගිටින්න. ඔබට මම සමාව දෙමි. දරුව යන්නැයි පැවසුවේය. ඉදින් උතුමනි මට සමාව දෙන්නේ නම් දූ දරුවන් සමඟ මා ඔබ නිවසේ දාසයන් කරගන්න. දරුවා ඔබ, මම මෙපමණක් කීවෙන් මෙපමණ විනාශයන් කරන ලදී. ගෙතුළ වාසය කිරීමෙන් කිසිවක් කියන්නට නොහැකිවේ. ඔබ මගේ ගෙයි විසීමෙන් ප්‍රයෝජනයක් නැත. ඔබට සමාව දෙමි. යන්නැයි කීවේය.

සොරා එම කර්මය සිදුකොට ආයු කෙළවර අවීචි නරකයේ උපන්නේ බොහෝ කලක් එහි පැසී විපාක කෙළවර දැන් ගිජිකුළු පව්වේ පැසේ යයි පැවසුවේය. මෙසේ බුදුහු ඔහුගේ පූර්වකර්මය පවසා මහණෙනි !

අඥානයෝ පව්කරන්නේ අවබෝධ නොකරති පසුව තමා කළ කර්මයෙහි දැවෙන්නේ තමා තමන්ට ලැව් ගින්නක් සේ වේයයි පවසා පූර්වා පර සන්ධි ගලපා දහම් දෙසන්නේ මේ ගාථාව පැවසූහ.

වටහා නොගෙන පව්කම්වල තිබෙන දොස

පව්කම් කරති අනුවණයෝ මිහිරි ලෙස

ඒ කම් සසරැ පල දී ගිනි රැගෙන හිස

දව්නෙකු වගේ පව් විඳවති නිරයේ බැස

තත්ථ පාපානීති - අනුවණයා හුදෙක් ක්‍රෝධ වශයෙන් පව් කෙරෙති. කරන කළ ද අවබෝධ කර නොගනී පව් කරන්නේ ද පවක් කරමියි අවබෝධ කරගන්නෙක් නැත. මෙම කර්මයට මෙබඳු විපාක ලැබේයයි නොදන්නා හෙයින් අවබෝධ නැතැයි කියන ලදී සෙහීති - හේ තමා විසින් කරන ලද කර්මයෙන් දුම්මෙධොති නුවණ නැත්තා - නිරයේ ඉපිද ගින්නෙන් දැවුනෙකු සේ තැවේ යන අර්ථය දෙයි. දේශනය අවසානයේ බොහෝ දෙන සෝවාන් ආදී ඵලයන්ට පැමිණියහ.

 

10-5 විශාඛා ආදී උපාසිකාවන්ගේ උපොසථ සමාදන්වීම පිළිබඳ කථා පුවත 

යථා දණ්ඩෙන ගොපාලො, ගාවො පාජෙති ගොචරං;

එවං ජරා ච මච්චු ච, ආයුං පාජෙන්ති පාණිනං.

යම්සේ ගොපලුතෙම දඬුයෙන් හරකුන් තණ බිමට පමුණුවාද, එපරිද්දෙන්ම ජරාවද මරණයද යන (මොහු දෙදෙන) සත්වයන්ගේ ජීවිතය ගෙන යන්නේය.

“යථා දණ්ඩෙනා ති” - මෙම ධර්ම දේශනය ශාස්තෲන් වහන්සේ සැවත් නුවර පූර්වාරාමයේ වැඩසිටිය දී විශාඛා ආදී උපාසිකාවන්ගේ පෙහෙවස් සමාදන්වීම නිමිති කරගෙන දේශනා කළහ.

සැවත් නුවර එක් මහා උපෝසථ දිනයෙක පන්සියයක් පමණ ස්ත්‍රීහු පෙහෙවස් සමාදන්ව විහාරයට ගියාහුය. විශාඛාව - ඔවුන් අතරින් මහළු ස්ත්‍රීන් වෙතගොස් මෑණිවරුනි. කුමක් නිසා පෙහෙවස් සමාදන් වුවේ දැයි විමසුවාය. ඔවුන් දිව්‍ය සැපය ප්‍රාර්ථනා කරගෙන යයි කීවිට, මධ්‍යම වයසේ අයගෙන් විමසුවාය. තම සැමියන්ගේ අන් බිරියන් කෙරෙහි පවත්නා සපත්නීරෝෂයෙන් මිඳීම සඳහා යයි පැවසූහ. තරුණ ස්ත්‍රීන්ගෙන් විමසුවාය. ඔවුන් විසින් පළමු ගැබ් ගැනීමේදීම පුතෙක් ලබා ගැනීම සඳහා යයි පැවසූහ. අනතුරුව කුඩා කුමාරිකාවන්ගෙන් විමසුවාය. ඔවුන් තරුණ වියේ දීම පතිකුලයට යාම සඳහා යයි පැවසූවිට

ඒ සියළුම කථා අසා ඔවුන් රැගෙන බුදුන් වෙත ගොස් පිළිවෙළින් දැනුම් දුන්නාය. ඒ අසා බුදුරජාණන් වහන්සේ විශාඛාවනි ! මේ සත්ත්වයින්ගේ ඉපදීම් ආදිය නම් දණ්ඩක් අතින් ගත් ගොපල්ලන් වැනිය. ජාති ජරා ආදියෙන් යුත් ජරා ව්‍යාධි ආදියෙන් යුත් ව්‍යාධි මරණ සමීපයට යවා කෙටේරියෙන් සිඳින්නා සේ ජීවිතය සිඳගනී. නිවණ පතන්නෝ නම් නැත. සසර පතන්නෝ නම් වෙතියි, පවසා අනුපිළිවෙළ වදාරා දහම් දෙසමින් මේ ගාථාව දෙසූහ.

ගොපල්ලා කෙවිටෙන

හරක් ගෙන යයි කෙත වෙත

ලෙඩ, දුක්, ජරාවෙන්

ඔබත් ගෙනයයි මරණෙ දොර වෙත,

යම් සේ ගොපල්ලා දණ්ඩ යොදාගෙන ගවයන් ගාලට යවයිද එසේම ජරාව හා මරණය සත්ත්වයින්ගේ ආයුෂ පාලනය කරයි.

එහි පාචෙතිතී - දක්ෂ ගොපල්ලා කුඹුරු අතරින් ඇතුළුවන ගවයින් දණ්ඩෙන් වළකා එයින් තලමින් - ජලය - තණකොළ සුළඟ ඇති තැන්වලට මෙහෙයවයි ද “ආයුං පාචෙන්ති ” ජීවිතින්ද්‍රිය ගෝචර භූමිය වැන්න එහි ජාති නම් සත්ත්වයින්ගේ ජීවිතින්ද්‍රිය ජරාව සමීපයට යවයි. ජරා- ව්‍යාධි සමීපයට යවයි. ව්‍යාධිය මරණ සමීපයට යවයි. එලෙසම මරණය නමැති කෙටේරියෙන් සිඳ යන්නේ යයි මෙසේ උපමා කරමින් - දේශනය නිමාකළ විට බොහෝ දෙන සෝවාන් ඵලයට පැමිණුනාහ.

Na Uyane Ariyadhamma Thero

 

සකලික සූත්‍රය

එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති මද්දකුච්ඡිස්මිං මිගදායෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන භගවතො පාදො සකලිකාය (සක්ඛලිකාය (ක.)) ඛතො හොති. භුසා සුදං භගවතො වෙදනා වත්තන්ති සාරීරිකා වෙදනා දුක්ඛා තිබ්බා (තිප්පා (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) ඛරා කටුකා අසාතා අමනාපා; තා සුදං භගවා සතො සම්පජානො අධිවාසෙති අවිහඤ්ඤමානො. අථ ඛො භගවා චතුග්ගුණං සඞ්ඝාටිං පඤ්ඤාපෙත්වා දක්ඛිණෙන පස්සෙන සීහසෙය්‍යං කප්පෙති පාදෙ පාදං අච්චාධාය සතො සම්පජානො.

අථ ඛො සත්තසතා සතුල්ලපකායිකා දෙවතායො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණා කෙවලකප්පං මද්දකුච්ඡිං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨංසු. එකමන්තං ඨිතා ඛො එකා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං උදානං උදානෙසි - ‘‘නාගො වත, භො, සමණො ගොතමො; නාගවතා ච සමුප්පන්නා සාරීරිකා වෙදනා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා අසාතා අමනාපා සතො සම්පජානො අධිවාසෙති අවිහඤ්ඤමානො’’ති.

අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං උදානං උදානෙසි - ‘‘සීහො වත, භො, සමණො ගොතමො; සීහවතා ච සමුප්පන්නා සාරීරිකා වෙදනා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා අසාතා අමනාපා සතො සම්පජානො අධිවාසෙති අවිහඤ්ඤමානො’’ති.

අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං උදානං උදානෙසි - ‘‘ආජානීයො වත, භො, සමණො ගොතමො; ආජානීයවතා ච සමුප්පන්නා සාරීරිකා වෙදනා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා අසාතා අමනාපා සතො සම්පජානො අධිවාසෙති අවිහඤ්ඤමානො’’ති.

අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං උදානං උදානෙසි - ‘‘නිසභො වත, භො, සමණො ගොතමො; නිසභවතා ච සමුප්පන්නා සාරීරිකා වෙදනා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා අසාතා අමනාපා සතො සම්පජානො අධිවාසෙති අවිහඤ්ඤමානො’’ති.

අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං උදානං උදානෙසි - ‘‘ධොරය්හො වත, භො, සමණො ගොතමො; ධොරය්හවතා ච සමුප්පන්නා සාරීරිකා වෙදනා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා අසාතා අමනාපා සතො සම්පජානො අධිවාසෙති අවිහඤ්ඤමානො’’ති.

අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං උදානං උදානෙසි - ‘‘දන්තො වත, භො, සමණො ගොතමො; දන්තවතා ච සමුප්පන්නා සාරීරිකා වෙදනා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා අසාතා අමනාපා සතො සම්පජානො අධිවාසෙති අවිහඤ්ඤමානො’’ති.

අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං උදානං උදානෙසි - ‘‘පස්ස සමාධිං සුභාවිතං චිත්තඤ්ච සුවිමුත්තං, න චාභිනතං න චාපනතං න ච සසඞ්ඛාරනිග්ගය්හවාරිතගතං (සසඞ්ඛාරනිග්ගය්හවාරිතවතං (සී. ස්‍යා. කං. පී.), සසඞ්ඛාරනිග්ගය්හවාරිවාවතං (ක.)). යො එවරූපං පුරිසනාගං පුරිසසීහං පුරිසආජානීයං පුරිසනිසභං පුරිසධොරය්හං පුරිසදන්තං අතික්කමිතබ්බං මඤ්ඤෙය්‍ය කිමඤ්ඤත්‍ර අදස්සනා’’ති.

‘‘පඤ්චවෙදා සතං සමං, තපස්සී බ්‍රාහ්මණා චරං;

චිත්තඤ්ච නෙසං න සම්මා විමුත්තං, හීනත්ථරූපා න පාරඞ්ගමා තෙ.

‘‘තණ්හාධිපන්නා වතසීලබද්ධා, ලූඛං තපං වස්සසතං චරන්තා;

චිත්තඤ්ච නෙසං න සම්මා විමුත්තං, හීනත්ථරූපා න පාරඞ්ගමා තෙ.

‘‘න මානකාමස්ස දමො ඉධත්ථි, න මොනමත්ථි අසමාහිතස්ස;

එකො අරඤ්ඤෙ විහරං පමත්තො, න මච්චුධෙය්‍යස්ස තරෙය්‍ය පාර’’න්ති.

‘‘මානං පහාය සුසමාහිතත්තො, සුචෙතසො සබ්බධි විප්පමුත්තො;

එකො අරඤ්ඤෙ විහරමප්පමත්තො, ස මච්චුධෙය්‍යස්ස තරෙය්‍ය පාර’’න්ත්න්ත්ති.

 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ රජගහ නුවර සමීපයෙහි මද්දකුච්ඡි නම් මුව වෙනෙහි වැඩවසන සේක. එසමයෙහි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ පාදයෙහි ගල් පතුරක් වැදුනේය. (එයින්) භාග්‍යවතුන් වහන්සේට දුක්වූ, දැඩිවූ, රළුවූ, කටුකවූ, අමිහිරිවූ, අමනාපවූ, බලවත් කායික දුක් වේදනාවෝ උපන්හ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වනාහි එළඹ සිටි සිහි ඇතිසේක්, නුවණ ඇති සේක්, එහෙයින් නොපෙළෙන්නාහු ඒ වේදනාවන් ඉවසන සේක.

එකළ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සඟළ සිවුර සතර පටක් කොට පණවාගෙන දකුණු පය පිට වම් පය මඳක් ඉක්මවා තබා සිහිනුවණැතිව දකුණු ඇලයෙන් (සිංහයෙකුගේ නිදීමට බඳු) ශයනය කළ සේක.

එකල්හි වනාහි සත්සියයක් සතුල්ලපකායික දෙවියෝ රෑ පෙරයම ඉක්මුණු පසු බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තාහු සියලු මද්දකුච්ඡි වනය බබුඵවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙක පැමිණියහ. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියහ.

එවිට එක් පසෙක සිටියාවූ එක් දෙවියෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍ය පහළ කෙළේය.

“ස්වාමීනි, පුදුමයෙකි’. ශ්‍රමණ ගෞතම තෙම හස්තියෙකි. එසේ ඇතෙකු බැවින්ම තමහට ඇතිවූ දුක්වූ, දැඩිවූ, රළුවූ, කටුකවූ, අමිහිරිවූ, අමනාපවූ, ශරීරගත වේදනාවන් සිහිනුවණ ඇතිව පීඩා නොවිඳිමින් ඉවසයි.”

ඉක්බිති අන් දෙවියෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍යය පහළ කෙළේය.

“ස්වාමීනි, පුදුමයෙකි’. ශ්‍රමණ ගෞතම තෙම සිංහයෙක. සිංහයෙකු නිසාම, ඇතිවූ දුක්වූ, දැඩිවූ, රළුවූ, කටුකවූ, අමිහිරිවූ, අමනාපවූ, ශරීරගත වේදනාවන් සිහි නුවණ ඇතිව නොපෙළෙමින් ඉවසයි.”

ඉක්බිති අන් දෙවියෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍යය පහළ කෙළේය.

“ස්වාමීනි, පුදුමයෙකි’. ශ්‍රමණ ගෞතම තෙම ආජානීයයෙක’. ආජානීය බැවින්ම හටගත් දුක්වූ, දැඩිවූ, රළුවූ, කටුකවූ, අමිහිරිවූ, අමනාපවූ, ශාරීරික වේදනාවන් සිහි නුවණ ඇතිව නොපෙළෙමින් ඉවසයි.”

ඉක්බිති අන් දෙවියෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍යය පහළ කෙළේය.

“පින්වත්නි පුදුමයකි’. ශ්‍රමණ ගෞතම තෙම (ගවයන් ලක්‍සයකට අධිපතිවූ නීසහයෙක) අප්‍රතිසමයෙක.සමාන කිරීමට අනිකෙක් නැත්තෙක). අප්‍රතිසම බැවින්ම හටගත් දැඩිවූ, රළුවූ, කටුකවූ, අමිහිරිවූ, අමනාපවූ, ශාරීරික වේදනාවන් සිහිනුවණින් යෙදී පීඩා නොලබමින් ඉවසයි.”

ඉක්බිති අන් දෙවියෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සමීපයෙහි මේ ප්‍රීතිවාක්‍යය පහළ කෙළේය.

“පින්වත්නි, පුදුමයකි’. ශ්‍රමණ ගෞතම තෙම බර උසුලන්නෙකි. බර උසුලන්නෙකු හෙයින්ම හටගත් ශාරීරිකවූ, දුක්වූ, දැඩිවූ, රළුවූ, කටුකවූ, අමිහිරිවූ, අමනාපවූ, වේදනාව සිහිනුවණින් යෙදී පීඩා නොලබමින් ඉවසයි.”

ඉක්බිති අන් දෙවියෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍යය පහළ කෙළේය.

“ස්වාමීනි, පුදුමයකි’. ශ්‍රමණ ගෞතම තෙම දැමුණු කෙනෙක, දැමුණු බැවින්ම ශාරීරිකවූ දුක්වූ, දැඩිවූ, රළුවූ, කටුකවූ, අමිහිරිවූ, අමනාපවූ, වේදනාවන් සිහි නුවණින් යෙදී පීඩා නොලබමින් ඉවසයි.”

ඉක්බිති අන් දෙවියෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍යය පහළ කෙළේය.

“බලන්න, හොඳින් වඩනාලද සමාධියක්’. නොනැමුණු, අරමුණින් ඉවතට නොනැමුණු, අනුන්ගේ මෙහෙයීමෙන් කෙලෙසුන් මැඩ, ඔවුන් වළක්වාලීම් නැති තැන්පත්වූ සිතක්.’ මෙබඳුවූ පුරුෂ ඇතෙකු, පුරුෂ සිංහයෙකු, පුරුෂාජානීයකු, අසම පුරුෂයකු, පුරුෂ ධෝරය්හයකු, පුරුෂදාන්තයකු, පෙළියයුත්තකු කොට යමෙක් සිතන්නේ නම්, එය ඔහුගේ අඥාන බව විනා අන් කිමෙක්ද?”

“වේද පහ දරන්නාවූ අවුරුදු සියයක් තවුස්දම් රකිමින් හැසිරෙන බමුණෝ වෙද්ද, ඉදින් ඔවුන්ගේ සිත මනාකොට නොමිදුනේ නම්, හීන බව (මාර්‍ග ඵල නොලත් බව) ස්වභාව කොට ඇති ඔවුහු නිවන් කරා යන්නෝ නොවෙත්.

“තණ්හාවෙන් මැඩුණු ව්‍රත හා ශීලයෙන් බැඳුනු තැනැත්තෝ අවුරුදු සියයක් රූක්‍ෂ තපස් කරන්නෝ නමුත්, ඔවුන්ගේ සිත මනාව නොමිදුනේ නම් පිරිහුණු බව ස්වභාවකොට ඇති ඔවුහු නිවන් වෙත යන්නෝ නොවෙත්.

“මෙලොව මානය පතන්නහුගේ සිතේ දමනයක් නැත. එකඟ නොවූ සිතැති ඔහුගේ චතුරාර්‍ය්‍ය සත්‍යය දැනීමෙක් නැත. පමා තැනැත්තේ හුදකලාව වනයෙහි වසන්නේ නමුදු සසරින් පරතෙරට යාගත නොහැක්කේය.”

(එවිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “මානය දුරලා මනාව එකඟ නර ගත් සිතැත්තේ, නුවණින් යුක්තවූයේ, සියලු ලෙසින් මිදුණු තැනැත්තේ හුදෙකලාව අප්‍රමාදව වනයෙහි වසන්නේ, ඔහු සසරින් එගොඩට යන්නේය.”

Na Uyane Ariyadhamma Thero