Saturday, August 19, 2023

දේවදත්ත ප්‍රවුජ්‍යා ප්‍රශ්නය.


දේවදත්ත ප්‍රවුජ්‍යා ප්‍රශ්නය.

මිලිඳු රජු -

ස්වාමීනිදේවදත්ත පැවිදිව සංඝ භේදය කර කල්පයක් මුළුල්ලෙහි අවීචි මහා නරකයෙහි පැසෙන බව දැන දැනත් ඔහු පැවිදි කළේ ඇයි?

 

නාගසේන තෙරණුවෝ -

මහරජදේවදත්ත පැවිදි නොවී ගිහිව සිටියේ නම් බොහෝ අකුසල් කර කල්ප කෝටි ගණන් නරකයෙන් නරකයට වැටෙමින් අප්‍රමාණ දුක් විඳින බව දිවැසින් දැක තමාගේ සසුනෙහි පැවිදි වූ අයට දුක් කෙළවර වන නිසා කරුණාවෙන් ඔහු පැවිදි කළ සේක. බලවත් පුරුෂයෙක් තමාගේ නෑයෙකුට හෝ මිතුරෙකුට රජ කෙනෙකුගෙන් දැඩි දඬුවමක් ලැබුණු විට කරුණු කියා දඬුවම සැහැල්ලු කර දෙන්නාක් මෙන් ඔහුට උරුම වීමට තිබූ බලවත් දුක් සැහැල්ලු කළ සේක. දක්ෂ ශල්‍ය වෛද්‍යවරයෙක් මහත්වූ රෝගයක් ඖෂධ බලයෙන් අඩුකර දෙන්නාක් මෙන් ඔහුට විඳීමට තිබූ බලවත් දුක් අඩුකර දුන් සේක.

ඒ දෙව්දත් තෙරද පෙර වෛරය නිසා බුදුපියාණන් මැරීමට නොයෙක් උත්සාහ ගෙන ඒ නොහැකිවූ තැන සංඝ භේදයද කර මියයන මොහොතෙහි බුදුගුණ සිහි කළේය. “ස්වාමීනිමාගේ ලොව්තුරා බුදුපියාණෙනිඔබවහන්සේට අපරාධ කර මා කෙරෙහිද අංගුලිමාල කෙරෙහි දැක්වූනාලාගිරි ඇත්‍ රජ කෙරෙහි දැක්වූරාහුල කුමරු කෙරෙහි දැක්වූ කරුණාව දක්වනු මැනවි. මම සුදොවුන් මහ රජුට බෑණනුවන් වීමි. යශෝධරාවන්ට සහෝදරයා විමි. රාහුල කුමරුවන්ට මාමා වීමි. මේ නිසා මස් නරක (නිරා) දුකින් ගලවා ගත මැනව” යයි කියා බුදුන් සරණ ගියේය. මේ නිසා ඔහු මතු දිනක අවීචියෙන් මිදී සට්ඨිස්සර නම් පසේ බුදු කෙනෙක් වෙයි.

මහරජමෙසේ බුදුපියාණෝ ජල පහරට අසුව පහළ බලා යන දෙව්දත් උඩු ගඟ බලා හැරවූ සේක. අමාර්ගයට පැමිණි දෙව්දතුන් මාර්ගයට පැමිණ වූ සේක. ප්‍රපාතයක වැටී සිටි දෙව්දතුන්ට පිහිට වූ සේක.

අසු මහා ශ්‍රාවක වහන්සේලා - 1(පළමු ලිපිය)අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ


අසු මහා ශ්‍රාවක වහන්සේලා - 1
(පළමු ලිපිය)

අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ

සැදැහැ ධනයෙන් යුතු සිත් ඇති පින්වතුන් හට සඟරුවන කෙරෙහි ප්‍රසාදය බලවත් වීම පිණිස ලියැවෙන මෙය ගොයුම් බුදුසසුන සෝභමාන කළ අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේට උපහාර පූජාවක් වේවා.

මේ සේනිය බිම්බිසාර මහා නරේන්ද්‍රයන් විසින් ගෞතම බුදුසසුනට පූජා කළ සොඳුරු වේළුවනාරාම පින් බිමයි. රමණීය කඳු වළළු කිහිපයකින් වට වූ රජගහනුවර සුපිහිටි මේ ආරාමයෙහි තිලෝගුරු ගෞතම බුදුරජාණෝ වැඩ සිටිනා සේක.

එදින භික්ෂු පිරිස පිරිවරාගත් අප සම්මා සම්බුදු රජාණෝ එළිමහනේ වැඩහුන් මොහොතේ, වයෝවෘද්ධ වූ, වැවී ගිය කෙස් රැවුල් ඇති, වැහැරී ගිය සිවුරක් ගත දරා ගත්, ශාන්ත සංසුන් ඉරියව් ඇති භික්ෂුවක් වේළුවනාරාමය වෙත වැඩම කළේය. දුර සිටම සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ දෙසට ම යොමු කරගත් නෙතින් යුතුව ගෞරවාන්විත ගමනින් පැමිණි මේ භික්ෂුව රැස්ව සිටි භික්ෂු පිරිස මධ්‍යයේ ම බුදුරජුන්ගේ සිරිපතුල් යුග අභියස සිරසින් වැඳ වැටිණි. ඒ ස්වර්ණ වර්ණ සිරිපා යුග්මය තම මුවින් සිඹින්නට පටන් ගති. නහර වැල් ඉල්පුණු තම දෙඅතින් ඒ සිරිපා යුග පිරිමදින්නට විණි.

එහි සිටි නවක භික්ෂූන් මුහුණට මුහුණ බලා ගත්තා විණා, කිසිවෙකුත් මේ උතුම් භික්ෂුව හඳුනා නොගත්තේය. මේ මහා මුනිඳුන්ව හඳුනාගත් භික්ෂූන් හදපිරි සතුටිනුත්, හටගත් ගෞරවයෙනුත් යුතුව බලා සිටියේ ය. සැබැවින් ම…. ශාස්තෘන් වහන්සේ කෙරෙහි මේ සා ප්‍රසාද ගෞරව දක්වමින් මෙහි වැඩසිටිනා මේ මහා මුනිඳුන් කවරෙක් ද?

‘මා හට බුදුසසුනක ප්‍රථමයෙන් චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කර ගන්නා භික්ෂුව බවට පත් වීමේ භාග්‍යය උදා වේවා!’ යන අදහසින් මින් කල්ප ලක්ෂයකට පෙර ලොව පහළ වූ පදුමුත්තර අර්හත් සම්මා සම්බුදු රජුන්ගේ උතුම් බුදුසසුනේ පටන් පින් පුරමින් පැමිණි මහා පින්වන්තයාණෝ මේ මුනිඳු ය.

මින් අනූඑක් කල්පයකට පෙර පහළ වූ විපස්සී සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ ප්‍රමුඛ මහාසඟරුවන විෂයෙහි සිය මුළු අස්වැන්න ම කැපකොට නව වරක් දන්පැන් පුදමින් මහා පින් රැස්කළ දානපතියාණෝ මේ මුනිඳු ය.

උතුම් තෙරුවනට සත්කාර කරමින් මනාකොට රැස්කළ පුණ්‍ය ධර්මයන්ගේ අනුහසින් දෙව්මිනිස් දෙගතියේ ම සැප විඳිමින් පැමිණි මහා පින්වන්තයාණෝ මේ මුනිඳු ය.

කපිලවස්තු නගරයට ආසන්න ද්‍රෝණවත්ථු නම් ග්‍රාමයේ මහාසාර බ්‍රාහ්මණ කුලයෙක ජන්ම ලාභය ලැබ යොවුන් වියට පත් වෙද්දී ම අංග ලක්ඛණ ශාස්ත්‍රය ඇතුළු ත්‍රිවේදයේ කෙළ පැමිණි නැණවතාණෝ මේ මුනිඳු ය.

රාම, භෝජ, ධජ, ලක්ඛණ, මන්තී, සුයාම, සුදත්ත යන වයෝවෘද්ධ පඬිවරුන් සමඟ සුදොවුන් නිරිඳුන්ට දාව මහාමායා බිසොවුන්ගේ කුසින් උපන් පින්වන්ත කුමාරයාණන් හට නම් තැබීමේ මංගල්‍යයට සම්බන්ධ වීමේ භාග්‍යය ලද වාසනාවන්තයාණෝ මේ මුනිඳු ය.

ලුමිබිණී සල් උයනේදී මහා අසිරිය කරමින් මනුලොවට වැඩියා යැයි අසන්නට ලැබුණු ඒ සිඟිති කුමාරයාණන්ගේ රන්පැහැ සිරුරේ මහා පුරිස ලකුණු මොනවට පිහිටා තිබෙනු දැක මහත් සේ සන්තෝෂයට පත් වූයේ මේ මුනිඳු ය.

අනෙක් බමුණු පඬිවරු ‘මේ කුමරා ගිහිගෙයි විසුවහොත් සක්විති රාජ බවට පත් වන්නෙකි, ගිහි දිවිය අත්හළහොත් ලොව්තුරා සම්බුද්ධ රාජ බවට පත් වන්නෙකි.’ යනුවෙන් තීරණ දෙකක සිටියදී ‘නැත, මේ කුමාරයාණන් ඒකාන්තයෙන් ම ගිහි බන්ධන සිඳබිදලා දෙව්මිනිසුන්ව දුකින් එතෙර කරවන විමුක්ති දායකයාණන් වූ සම්මා සම්බුදු රජාණන් බවට පත් වන්නේ ම ය.’ යනුවෙන් නියතව ප්‍රකාශ කළ මහා පඬිවරයාණෝ මේ මුනිඳු ය.

එකුමරුන් හට සිද්ධාර්ථ යැයි නම් තැබූ දිනයේ ම ‘මම මතු ශ්‍රී සම්බුද්ධත්වයට පත් වන බුදුරජුන්ගේ දහම් අසා අමා සුවයේ සැනසෙන්නෙමි’ යි ගෘහ බන්ධන අත්හැර උතුම් පැවිද්දට පත් වූ විමුක්තිකාමියාණෝ මේ මුනිඳු ය.

විසිනව හැවිරිදි වියේදී මහාභිනිෂ්ක්‍රමණය කළ සිද්ධාර්ථ මහබෝසතුන් හට අමා නිවන සොයමින් ආර්ය පර්යේෂණයේ යෙදෙන අවදියේ දුෂ්කර ප්‍රතිපදාවකට බැස ගත් කල්හී ඉතා ගෞරවයෙන් උපස්ථාන කළ ශ්‍රමණවරු පස්දෙනා අතරේ මූලිකයා ද මේ මුනිඳු ය.

වෙසක් පුන් පොහෝ දින දඹදිව බුද්ධගයාවේ නේරංජරා නදිය අසබඩ දසමර සෙන් පරදා ශ්‍රී සම්බුද්ධත්වයට පත් වූ අප ගෞතම සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ තම මංගල දම් දෙසුම පැවැත්වීම පිණිස සුදුස්සෝ කවරහු දැ යි ඤාණය මෙහෙයවන කල්හී ඒ සඳහා සුදුසු යැයි කියා සම්බුදු නේත්‍රයට හසු වූයේ වප්ප – භද්දිය – මහානාම – අස්සජී යන පින්වත් ශ්‍රමණවරු පිරිවරා සිටිනා මේ මුනිඳු ය.

ඇසළ මස පුන් පොහෝ දිනයේ පින්බර රාත්‍රියේ බරණැස් වන මිගදායේදී තිලෝගුරු ගෞතම සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ ඒ පරම ගම්භීර චතුරාර්ය සත්‍යය ප්‍රකාශිත දහම්සක ප්‍රවර්තනය කරද්දී මේ මනුලොව එය ඇසීමේ භාග්‍යය උදා වූ පස්වග භික්ෂූන් අතරේ ප්‍රධාන භික්ෂුව වූයේ මේ මුනිඳු ය.

අහෝ! අසිරියෙකි… කරන ලද පුණ්‍ය ප්‍රාර්ථනය සඵල වෙමින් මේ මහා භද්‍ර කල්පයේ පහළ වූ සතරවෙනි සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේගේ දම් දෙසුමෙන් මේ මනුලොව යමෙක් පළමු කොට උතුම් වූ චතුරාර්ය සත්‍යය ධර්මය අවබෝධ කර ගත් සේක් ද, සම්බුදු රජාණන් වහන්සේගේ ඒ පළමු ශ්‍රාවක රත්නය මේ මුනිඳු ය.

උතුම් සෝතාපන්න ඵලයට පත්ව ‘හේතූන්ගෙන් හට ගත් සියල්ල ඒ හේතු නැති වීමෙන් නැති වී යන්නේ ය’ යන දහම් ඇස ලබනා මොහොතේ (අඤ්ඤාසි වත භෝ කොණ්ඩඤ්ඤෝ, අඤ්ඤාසි වත භෝ කොණ්ඩඤ්ඤෝ) “භවත් කොණ්ඩඤ්ඤයෙනි, ඔබ ඒකාන්තයෙන්ම මේ දහම අවබෝධ කළා” යනුවෙන් ශාස්තෘන් වහන්සේ විසින් උදාන වාක්‍යයක් පහළ කළේ ද මේ මුනිඳුන් අරබයා ය. මේ ලෝකයට අනුත්තරීය පින්කෙත වූ ආර්ය මහා සංඝරත්නයේ පහළ වීම සිදුවූයේ කොණ්ඩඤ්ඤ නම් මේ මුනිඳුන්ගේ ධර්මාවබෝධයත් සමඟ ය.

ශාස්තෘන් වහන්සේගේ උදාන වැකිය නිසාවෙන් මේ මුනිඳුන්ව එදා සිට හැඳින්වූයේ “අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤ” යන නාමයෙනි. අපගේ අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤ මුනිඳුන්ගේ දිවිය සැබැවින්ම අසිරියකි. බරණැස් වන මිගදායේදී ම මංගල දම්දෙසුමෙන් සත් දිනකට පසු සම්බුදු මුව මඬලින් දේශනා කළ අනත්ත ලක්ඛණ දෙසුම අසා උන්වහන්සේ උතුම් වූ අර්හත්වයට පත් වූ සේක. ඒ අපගේ අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ යනු මේ බුදුසසුනේ පැවිදිව වැඩිම කලක් ගත කළ චිරරාත්‍රඥ භික්ෂුව හෙවත් මේ බුදුසසුනේ වැඩිමහල් ම භික්ෂු රත්නය යි.

උන්වහන්සේ බොහෝ ප්‍රිය කළේ මිනිසුන්ගෙන් වෙන් වූ විවේකී වන සෙනසුන්වලටයි. ඒ ප්‍රියභාවයටත් වඩා පිරිසෙන් වෙන්ව හුදෙකලා වීමට හේතුවක් උන්වහන්සේට පෙනෙන්නට විය. පැවිදි වූ පිළිවෙළට ගරු සත්කාර දැක්වීම භික්ෂූන්ගේ පිළිවෙතයි. එහෙත් සසරේ පුරන ලද මහා පින් ඇතිව බුදුරජුන්ගේ අග්‍රශ්‍රාවක බවට පත් වූයේ සාරිපුත්ත මොග්ගල්ලාන දෙනම වහන්සේලා ය. දම්සභා මණ්ඩපයට රැස්වන භික්ෂූන් අතරේ ශාස්තෘන් වහන්සේට පසු මූලාසන පැණවෙන්නේ අග්‍රශ්‍රාවකයන් වහන්සේලාට ය. අපගේ අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤයන් වහන්සේ වැඩසිටිද්දී එම මූලාසනවල වැඩ සිටීමට සාරිපුත්ත මොග්ගල්ලාන දෙනම වහන්සේලා හැකිළෙති, එසේ වැඩහිඳීමට සිදුවීමෙන් ලැජ්ජාවට පත් වෙති.

මෙය දැනගත් කෙනෙහි අග්‍රශ්‍රාවක දෙනම වහන්සේලාට ද පහසුවක් වෙමින් වන පියසට වැඩම කිරීමට අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහත් මුනිඳුන් තීරණය කළේය. සුදුසු අවස්ථාවක ඒ උදෙසා අවසරය ලබාගත් උන්වහන්සේ ශාස්තෘන් වහන්සේගේ පාකමල් වැඳ හිමාලයේ මන්දාකිනී විල්තෙර වෙත වැඩම කළ සේක.

ගන්ධමාන පර්වතය අසබඩ යොදුන් පනහක් පුරා පැතිරී ඇති මේ මන්දාකිනී විලේ පළිඟු වන් පිරිසිදු ජලය පිරී පවතී. රියසක බඳු රත්නෙළුම්, සුදුනෙළුම් මේ විලේ නිබඳ පිපී පවතී. විල අවට වනය දෑසමන්, චම්පක, සඳුන් ආදී නේක සුවඳැති පුෂ්පයන්ගෙන් ද, නොයෙක් ප්‍රණීත පළතුරු වලින් ද පිරී පවතී. එහෙත් මෙහි කිසිදු මිනිස් වාසයක් නම් නැත්තේ ය. අතීතයේ පසේබුදු රජාණන් වහන්සේලාට උපස්ථාන කරමින් වාසය කළ පරපුරකින් පැවත එන ඡද්දන්ත කුලයේ හස්තීන් අටදහසක් පමණ මෙහි වාසය කළේය. එනිසාම මෙය ඡද්දන්ත වනය කියා හැඳින්විණි.

වයෝවෘද්ධ, මේ මහාමුනිඳුන් තම වන පියසට වැඩම කිරීම ඒ ඡද්දන්ත හස්තීන්ට කිව නොහැකි තරම් සතුටකි. උන් ප්‍රීතියෙන් කුංචනාද කළෝය. තම මාපිය හස්තීන් සමඟ නේක ඵලවැල ගෙන පසේබුදු වරුන්ට දන්පැන් පිදූ අයුරුත්, නොයෙක් උවටැන් දැක් වූ අයුරුත් සිහිපත් වූ හස්තීන්ගේ දෑස් කෙවෙනි සතුටු කඳුළින් පිරී ගියේ ය. “අහෝ!… කාලෙකට පස්සේ අපට පින්කෙතක් පහළ වෙලා. ඔව්! පින්කෙතක් පහළ වෙලා.”

හස්තීන් එක්ව කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේට වැඩහිඳීමට ගල්ලෙන පිරිසිදු කළෝය. ඒ ලෙනේ වැඩහිඳින උන්වහන්සේට දිනපතා උපස්ථාන කළෝය. අව්වේ තබා රත්කරගත් ගල් යොදාගෙන උන්වහන්සේට සීතල කලට පැන්පහසුව පිණිස උණුපැන් පිළියෙළ කර දුන්නේ හස්තීන් ය. මාසයකට දෙවතාවක් පමණ සිවුරු රැහැනේ දමා තිබෙන උන්වහන්සේගේ චීවරය මනාකොට අපුල්ලා ගෞරවයෙන් පිරිසිදු කළේ ද හස්තීන් ය. අතු අග පිපෙන මල් කිණිති කඩාගෙන විත් උන් ලෙන අවට සුවඳවත් කරති. සවස් කාලයට ගිලන්පසක් ලෙස වැළඳීමට පැණි වෑහෙන උක්දඬු ගෙනැවිත් පාත්‍රයට පැණි පුරවා පූජා කරති. සෑම දිනෙක ම නොයෙක් පලවැල සහිතව ප්‍රණීත දානයක් පූජා කරති. අටදහසක් හස්තීන් දිනපතා සාදර ගෞරවයෙන් අප මහරහතන් වහන්සේට වන්දනා කොට පින් පුරා ගනිති.

මෙසේ කාලය ගත වී ගියේය. දොළොස් අවුරුද්දක් ම ගත වී ගියේය. දැන් අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤයන් වහන්සේගේ සිවුර බොහෝ සෙයින් වැහැරී ගොස්ය. කෙස් රැවුල් ද වැවී තිබේ. එසේම කාලයත් සමඟ මිහිමඬළ සනසාලමින් වැඩසිටි, දැක සිත පහදවාගැනීම් මාත්‍රයකින් පවා සුගති සැප ඉපදවීමට තරම් මහා ගුණ ඇති, ඡද්දන්ත හස්තීන්ට පින්කෙතක් වූ මුනිඳුන්ගේ ආයුෂය ද ගෙවී ගොස්ය. තමන් වහන්සේට පිරිනිවීමට කාලය බව දැනගත් විගසයි අපගේ කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහත් මුනිඳුන් මේ ශාස්තෘන් වහන්සේ සොයා වැඩම කොට වදාළේ. ඒ සම්බුදු සිරිපා කමල් පිරිමදිමින් උන්වහන්සේ “ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මම් වනාහී ඔබ වහන්සේගේ ශ්‍රාවක පුත්‍ර වූ කොණ්ඩඤ්ඤයන් වෙමි. ස්වාමීනී, මම කොණ්ඩඤ්ඤයන් වෙමි’යි පවසන්නට වූ සේක.

ඒ මොහොතේ වංගීස මහරහතන් වහන්සේ ශාස්තෘන් වහන්සේගේ අවසරය ගෙන මේ ගාථාවන්ගෙන් කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේගේ ගුණ පසසන්ට විය.

“ඒ කොණ්ඩඤ්ඤ තෙරුන් බුද්ධානුබුද්ධ කෙනෙක්. බලවත් වීරියකින් දුකෙන් නිදහස් වෙච්ච කෙනෙක්. නිතරම චිත්ත විවේකය ඇති ධ්‍යාන සමාපත්ති සැප ලබන කෙනෙක්.

ශාස්තෘ ශාසනය අනුගමනය කරන ශ්‍රාවකයෙක් විසින් යම් ශ්‍රේෂ්ඨ දෙයක් ලැබිය යුතු නම්, අප්‍රමාදීව දහම තුළ හික්මෙන කොණ්ඩඤ්ඤයන් වහන්සේ ඒ හැම දෙයක්ම ලබාගත්තා.

කොණ්ඩඤ්ඤයන් වහන්සේ මහානුභාව සම්පන්නයි. ත්‍රිවිද්‍යාවෙන් යුක්තයි. අනුන්ගේ සිත් දකින්න හැබෑම දක්ෂයි. බුදු සමිඳුන්ගේ දායාදයක්. උන්වහන්සේ තමයි ශාස්තෘන් වහන්සේගේ සිරිපා වඳින්නේ.”

ශාස්තෘන් වහන්සේගේ ස්වර්ණ සිරිපා වන්දනා කළ කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහත් මුනිඳුන් “ස්වාමීනී, මා හට පිරිනිවීමට කල් පැමිණිලා. එයට මා හට අවසර ලැබේවා!”යි පැවසූ සේක.

“මා ප්‍රිය පුත්‍රය, ඔබ පිරිනිවන් පාන්නේ කොහිද?”

“ස්වාමීනී, මාගේ උපස්ථායකයෝ මන්දාකිණී විල්තෙරයි වාසය කරන්නේ. මාගේ අදහස නම් ඒ විල්තෙරේදී ම පිරිනිවෙන්නට යි.”

“එසේ නම්, මා ප්‍රිය පුත්‍රය, ඔබ වන් භික්ෂුවකගේ දැකීමක් යළි මේ සබ්‍රහ්මචාරීන් වහන්සේලා හට යළි කිසිදා නොලැබේ. එහෙයින්, මොවුන් හට අනුශාසනා කොට ඔබ ඒ විල්තෙර වෙත වැඩම කරන්න.” ශාස්තෘන් වහන්සේගේ ඒ වදනත් සමඟ අවසන් වරට ඒ සම්බුදු සිරිපාද යුග්මය වන්දනා කළ කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ අහස්ගැබට පැන නැඟුණි. මහා පෙළහර සහිතව භික්ෂූන් හට ධර්මය දේශනා කළ උන්වහන්සේ අහස් ගමනින් ම මන්දාකිනී විල්තෙර වෙත වැඩම කළ සේක.

මේ උන්වහන්සේ මන්දාකිනී විලේ සිහිල් දියෙන් පැන් පහසු වන අවසාන වතාවයි. පැන් පහසු වී අවසන ලෙනතුලට පිවිසි කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ මනා සිහිනුවණින් යුතුව සිංහ සෙය්‍යාවෙන් යහනේ සැතැපුණු සේක. පුරා රැය පිළිවෙළින් සමාපත්තීන්ට සමවැදෙමින් ගත කළ උන්වහන්සේ අළුයම උදා වෙත්ම, පහන් සිලක් නිවී යන පරිද්දෙන් පිරිනිවන්පා වදාළ සේක.

අනේ, මේ කිසිවක් නොදත් ඡද්දන්ත හස්ති පිරිසේ නායක හස්තියා වෙනදා මෙන්ම දැහැටි දඬු රැගෙන ලෙනදොර අසලට පැමිණියේ ය. වෙනදාට නම් කිසිම දිනයෙක උන්වහන්සේ ප්‍රමාද වී නැත. ගිලන් බවක්වත් දැ යි සිතූ හස්තියා වරක් සෙමෙන් හඬක් නැඟීය. එහෙත් කිසිදු හඬක් ලෙන තුළින් නොඇසිනි. තරමක් ලෙන තුළට එබී බලද්දී… හටගත්තේ මහත් සතුටෙකි. ඔව්! ඒ මහා මුනිඳුන් වැඩසිටී. යහනේ සැතපී වැඩසිටී.

ඒත්… බොහෝ වේලාවක් ගතවීත් තෙරුන් වහන්සේ අවදිවන හැඩක් නම් නැත. කුටිය තුළට තම හොඬය ප්‍රවිෂ්ට කළ හස්ති රාජයා තෙරුන් වහන්සේගේ සිරුරේ නොගැටෙන පරිදි නාස්පුඩු ඉදිරියේ හොඬය තබාගෙන හුස්ම රැල්ල විමසීය. අහෝ! හුස්ම හෙළනා බවක් නොදැනේ. ඒ සොඬවැල තෙරුන්ගේ හදවතේ රිද්මය විමසන්නට යොමු වූයේ නොදැනුවත්ව ම ය. “අහෝ!…. කෙලෙසින් ද මෙය වාවාගන්නේ. මෙතෙක් කලක් අපට පින්ඵල උපදවා දුන් අපේ පින්කෙත අපව අත්හැර දමා ගොසින්. ඒ හදවතේ රිද්මයත් නැවතිලා.”

දුක දරාගත නොහැකි වූ හස්තිරාජයා සියලු හස්තීන්ට ඇසෙන පරිදි කුංචනාද කළේය. “ප්‍රිය මිතුරනේ,… අපගේ උතුම් පින්කෙත අපට අහිමි වෙලා. උන්වහන්සේ අපිව හැරදමා ගිහිල්ලා…” කියමින් කුංචනාද දෙන හස්තිරාජයාගේ හඬඅසා ඒ අටදහසක් හස්තීන් මන්දාකිනිය ඒකනින්නාද වන පරිදි කුංචනාද කළෝය. ඒ හස්තීන්ගේ නාදය අකණිටාව තෙක්ම ඇසෙන්නට විය.

දෙව්බඹුන් එහි රැස්ව කොණ්ඩඤ්ඤ රහත් මුනිඳුන් උදෙසා මනරම් කුළුගෙයක් කරවීය. අවසන් බුහුමන් දැක්වීම පිණිස අටදහසක් හස්තීන් කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහත් මුනිඳුන්ගේ දේහය තැන්පත් ඒ කුළුගෙය වටා තෙවරක් පැදකුණු කළෝය. දේවානුභාවයෙන් දැවුණු චිතකය නිවී ගිය පසු එහි උතුම් ධාතූන් වහන්සේලා ඉතිරි විය. එම ධාතූන් වහන්සේලා තැන්පත් කොට ධාතු සෑයක් ද ඉදිකෙරිණි. මින් මතු මේ ලොවට කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේගේ නාමයෙන් වන්දනා කිරීමට ඉතිරිව ඇත්තේ ඒ උතුම් ධාතූන් වහන්සේලා ය.

ගෞතම බුදුසසුනේ පහළ වූ ඒ අසිරිමත් ශ්‍රාවක රත්නය වූ ආර්ය මහා ශ්‍රාවක සඟ පරපුරේ ආරම්භක භික්ෂුව වූ අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේට අපගේ ගෞරවාදර වන්දනාව වේවා!

තෙරුවන් සරණයි ..!

(උතුම් ධර්මදානය පිණිස බෙදාහැර අප්‍රමාණ පිං රැස්කර ගන්න )

දාන පාරමිතා

Thursday, August 17, 2023

නාඋයනේ අරියධම්ම මහා තෙරුන් වහන්සේ


තුසිත දිව්‍ය තලයේ වැඩ වසන මතු අනාගත යුගයක ලොව්තුරු බුද්ධත්වය පතන උතුම් බුද්ධ පුත්‍රයාණෝ නාඋයනේ අරියධම්ම මහා තෙරුන් වහන්සේ .....🙏

වර්ෂ 2016 සැප්තැම්බර් මස අපවත් වූ,
මතු අනාගත යුගයක ලොව්තුරු බුද්ධත්වය පතන උතුම් බුද්ධ පුත්‍රයාණෝ නාඋයනේ අරියධම්ම මහා තෙරුන් වහන්සේ අපවත් වීමට පෙර තම දින පොතේ සටහන් කර තැබූ සංසාරගත තොරතුරු අතරින් ඉතා ස්වල්පයක් මෙලෙසට කෙටියෙන් සටහන් කරමි.

එමෙන්ම,උන්වහන්සේ සමීපයේම දීර්ඝ කාලයක් භාවනා ප්‍රගුන කල අගුල්ගමුවේ අරියනන්ද ස්වාමින් වහන්සේ විසිනුත් නාඋයනේ අරියධම්ම මහා තෙරුන් වහන්සේ පිළිබද සදහන් කල කරුනු මෙහි ඉතා කෙටියෙන් අන්තර්ගත කලෙමි.

කුඩා ළදරු වියේදි (අවුරුදු 3 දී) සාමාන්‍ය දරුවෙකුට නොපිහිටන බුද්ධියක් නා හිමියන්ට පිහිටා ඇත.දිනක් මෙලෙස සිහි වී ඇත,
"මම සිටියේ ඉහළ ලොවක නේද.ඇයි මං මෙතනට ආවෙ.ආයෙමත් එතනට යන්න ඕන.එතනට යන්නට නම් මහන වන්නට ඕන යැයි කුඩා වයසේදීම පෙර විසූ සුගති භවය ගැන මතක් වී ළපටි සිතට මෙවන් සිත් පහල වූ බව මතක ඇත්තෙමි" යැයි ඒ පෙර දිව්‍ය ආත්ම භාවය පිලිබදව ද තමන් වහන්සේට ළදරු අවදියේදී බොහෝ සිතුවිලි පහල වූ බව දක්වා ඇත.
එය තේමිය කුමරාට මෙන් පෙර ආත්ම භාව සිහි කිරීමේ ඤාණය හේතුවෙන් පහළ වූ සිතුවිල්ලක් විය හැකියි.මෙය බෝසතාණන් වහන්සේලා සතු විශේෂ ශක්තීන් අතුරින් එකක් ද වෙනවා.

උන්වහන්සේ පැවිදි වීමට පෙර කුඩා කාලයෙදිත් භාවනාවන් ගැන කිසිවක් නොදන්නා මොහොතේ තම නිවස තුල භවනාවන් සිදු කොට ඇත.භාවනා සිදු කරන මොහොතේ ශරීරයේ සියලු චලනයන් නැවතී ඉහල අහසේ පාවෙනවා සේ දැනී ඇත.මේ සියල්ලට සංසාරයේ පතාගෙන එන පාරමී ශක්තිය බලපා ඇත.

නා උයනේ අරියධම්ම මහා තෙරනුවෝ මේ ආත්ම භවේ
ඉපදීමට පෙර රුවන්වැලි මහා සෑයට අධිගෘහිතව සිටි 
ආරක්ෂක දේවතාවෙක් වූ බව උන්වහන්සේ තම දින පොතේ සටහන් තබා ඇත.

මේ ආත්ම භවය තුලදීත් කිසිදු සිල් පදයක් තමන් වහන්සේ තුලින් කැඩී නැති බවද ආත්ම සහතිකයේ සදහන් කොට ඇත.

නා උයනේ අරියධම්ම හිමිපාණන් වහන්සේ ටික කලක් බුරුම රටට ගොස් පා අවුක් ශෙයාඩෝ මාර්ග ඵල ලාභී මහා තෙරුන් වහන්සේගේ ආරණ්‍ය සෙනසුනේදී වෙනත් ස්වාමින් වහන්සේලාට ලගා වීමටවත් නොහැකි තරම් ඉතා වේගයෙන් හා දින කිහිපයකින් ධ්‍යාන ඵල හා භාවන නාඋයනේ අරියධම්ම මහා තෙරුන් වහන්සේ ප්‍රගුන කෙරූ බව එම ශෙයාඩෝ මහා තෙරුන් වහන්සේ පවසා ඇත.

දීපංකර බුදුන් වහන්සේගේ කාලයේ සිට නියතව බුදු පදවි පතමින් පැමින ඇත.දැනට දස පාරමිතා බොහෝමයක් අවසන් කර ගනිමින් බුද්ධත්වය වෙනුවෙන් අධිශ්ඨානශීලී භව ගමනක් යමින් ඇත.

මෛත්‍රී බුදුන් වහන්සේ පහල වෙන යුගයේදී ඉපිද එම ශාසනය තුලත් බුද්ධ කාරක ධර්ම සම්පූර්න කොට මිනිසාගෙ පරම ආයුශ අවුරුදු ලක්ශයක් වූ කලක අනාගතයේ ලොව්තුරු බුද්ධත්වය ලබන බව සටහන් කොට ඇත.එය තව ආත්ම භාව 1800 කින් සිදු වන බව සටහන් කොට ඇත.

බුදු බන දෙසුවත් නිවැරදි බුද්ධ වචනයම දෙසමින් බහුතර දහම් ගැටලු අභිධර්ම පිටකයෙන්ම විසදා ඇත.

බුදු බව පතන බෝධි සත්වයින් උතුම් සම්මා සම්බුද්ධත්වය පිණිස වූ නියත ගමනක යෙදී ඇති නිසාම සර්වඥතා ඤාණය ලබන තෙක් සංඛාරුපෙක්ඛා ඤාණය දක්වා ප්‍රතිපදා මාර්ගය ද වඩනවා.බොහෝ ආත්ම භාව වලදී මේ පුහුණුව සිදු කරනවා.නා උයනේ අරියධම්ම හිමියන්ද එබදු වූ උතුමන් වහන්සේ නමක් ලෙසින් ප්‍රතිපත්ති මාර්ගයෙහි ඉහලටම වැඩම කර තිබෙනවා.

හත් කෝටි තිස්පන් ලක්ශ වාරයක් බුදු ගුන භාවනාව සම්පූර්ණ කර ඇති බව තම දින පොතෙහි සටහන් තබා ඇත.

බුදු ගුන භාවනාව අධික ලෙස වඩමින් ප්‍රගුන කරන විට රාත්‍රී නින්දෙදි නොයෙකුත් අසිරිමත් දේ සිහිනෙන් පෙනී ඇත.දිව්‍ය ආත්ම වල දෙවිවරු හා බ්‍රහ්ම ලෝකයේ බ්‍රහ්මයින් සිහිනෙන් නොයෙක් දේ පවසා ඇත.නා හිමියන් ඒ බව තම දින පොතේ සටහන් කොට ඇත.

අභිධර්ම පිටකයේ ධම්ම සංගනී ප්‍රකරණය 
දින 19 කින් කටපාඩම් කොට අවසන් කිරීමට තරම් සංසාරගත පරමී බලය පිහිටක් වී ඇත.

තුන් පිටකයම කටපාඩම් කර අවසන් කොට ඇත.

මේ භවයෙත් අෂ්ට සමාපත්ති උපදවා අවසන් කොට ඇත.

ඉතා ලග ආත්ම වලදී බඹ ලොවම වැඩ වාසය කොට ඇත.

දවසින් වැඩි කාලයක් බුද්ධානුස්සතිය හා 
විපස්සනා භාවනාවන් වඩා ඇත.

2016 අපවත් වීමෙන් පසු තුසිත දිව්‍ය තලයේ වැඩ වසනු ඇත.

කාශ්‍යප බුදුන් වහන්සේ වැඩ සිටි කාලයේදි පැවිදි වී සිල්වත් ජීවතයක් ගත කරමින් ඒ භවයෙදිත් භාවනාවන් ප්‍රගුන කොට අෂ්ට සමාපත්ති උපදවාගෙන ඇත.

භාවනාවෙන් තම සිත දියුනු කොට අතීත අනාගත ආත්ම දුටුව විට බුද්ධත්වය පතා එන දීර්ඝ සංසාර ගමනක එක් නවාතැනක් ලෙස මේ මනුශ්‍ය ලෝකය බුද්ධත්වය වෙනුවෙන් පාරමී පිරිමට උපකාර වෙමින් ඇති බව සදහන් කොට ඇත.

උපුටා ගැනීම 
 
පූජ්‍ය අම්පාරේ සෝමරතන හිමියන්ගේ ලිපියක් ඇසුරෙනි 

තෙරුවන් සරනයි.

ධර්ම දානය පිණිස බෙදා හරින්න

චෛත්‍යය පිරිසිදු කිරීමේ ආනිසංස

චෛත්‍යය පිරිසිදු කිරීමේ ආනිසංස..!🌼

පහංකර හිමි පෙර ජිවිතයක දැව කාර්මිකයෙකු ලෙස සිටි මෙතුමා කැලේ යන විට පියුමතුර බුදු සමිඳුගේ ධාතු නිදන් කොට සාදා ඇති චෛත්‍යයෙහි කැලේ වැවී වන ග්‍රහණයට හසුව තිබෙනවා දැක පිරිසිදු කොට අට වරක් චෛත්‍යයට වැඳ පිටුනොපා ගිය කුසලයෙන් තව්තිසා දෙව්ලොව ඉපදුනි. මහා රන් විමනක් ද පහල වුනි. තුන්සිය වතාවක් සක් දෙවිඳු වී උපන්නේ ය. විසිපස් වතාවක් සක්විති රජවිය. මනුලොව දී මේ විපාක ලැබුනා හ.

මහත් භෝග සම්පත් හැම විට ම ලැබීම.

වනයට ගියේ ද, ඒ වනය තමාට පිහිට ලෙස පැවතී ම.

වනයේ කණු, කටු ආදිය මාර්ගයෙන් ඉවත් වීම.

කුෂ්ඨ රෝගය ද, ගණ්ඩ, කිලෙස, මීමැස්මොර, විතච්ජිකා නම් කුෂ්ඨ රෝගය ද, දද, කැසිලි ආදිය ද නො වීම.

ස්වල්ප මාත්‍ර ද පිළිකාවක් ශරීරයේ හට නො ගැනීම.

රන්පැහැපත් සිරුරක් ලැබීම.

අකමැති දෑ බැහැර වේ. කැමති දෑ එළඹේ.

සිත එකඟ වේ. මනාව සමාධි වේ.

කල්ප ලක්ෂයක් තුළ දුගතියට නො වැටෙයි.

අවසානයේ ශාන්ත නිවන් සුව ලැබීමට ද මේ පින උපනිශ්‍රය වී ඇතිබව 336 වන අපදානයේ දැක්වේ.

තෙරුවන් සරණයි !

ආවර්ජනා ප්‍රතිබද්ධ ප්‍රශ්නය


ආවර්ජනා ප්‍රතිබද්ධ ප්‍රශ්නය.
මිලිඳු රජු -

ස්වාමීනි, බුදුපියාණන් සියල්ල දන්නේ නම් සමහර දේවල් ටික වේලාවක් මෙනෙහි කර පවසන්නේ ඇයි?

 

නාගසේන තෙරණුවෝ -

මහරජ, බුදුවරු දත යුතු සියල්ල දනිති. බුදුවරුන්ගේ සිත අතිපිරිසිදු නිසා, වේගවත් නිසා ඕනෑම දෙයක් වහා සිහි කළ හැකිය. යමා මහ පෙළහර පෑමේදී ශරීරයෙන් ගින්දර සහ ජලය එකවර නිකුත් වන්නා සේ පෙනෙන්නේ සිතේ ඇති වේගවත් බව නිසාය. එහෙත් සැබැවින්ම සිදු වන්නේ එක සිතකින් ගින්දරත් අනෙක් සිතකින් ජලයත් පිටකිරීමයි.

මහරජ, බුදුවරු සමහර දේවල් ටික වේලාවක් මෙනෙහි කර දැන ගන්නා බව සත්‍යය. සියල්ල වහා නොදකින බව සත්‍යය. පිහිට විය යුත්තන් සොයා යන්නේද දිනපතා අලුයම මහා කරුණා සමාපත්තියට සමවැදීමෙනි. මෙසේ මෙනෙහි කිරීම සඳහා බුදුපියාණන්ට ගත වන්නේ ඉතා සුළු කාලයකි. හකුළුවන ලද අතක් දික් කිරීමට ගතවනවාටත් වඩා සුළු කාලයකි. දික් කරන ලද අතක් හකුළුවන්නට ගතවනවාටත් වඩා අඩු කාලයකි. එක් අතක ඇති දෙයක් අනෙක් අතට ගැනීමට ගතවන කාලයටත් වඩා සුළු කාලයකි. ඇසි පිය හැරීමට ගතවනවාටත් වඩා සුළු කාලයකි. එසේ සුළු කාලයක් මෙනෙහි කර අතීතය, අනාගතය, වර්තමානය සම්බන්ධ ඕනෑම දෙයක් වදාරණ සේක.

බුදුවරුන්ට මෙසේ මෙනෙහි කළ හැක්කේ බුදුවරයකුගේ සිත රාගයෙන් ද්වේෂයෙන් මෝහයෙන් කිලිටි වී නැති බැවිනි. පෘථග්ජන මිනිසුන්ට මෙසේ මෙනෙහි කළ නොහැක්කේ ඔවුන්ගේ සිත් රාගයෙන් ද්වේෂයෙන් මෝහයෙන් වසා ගෙන ඇති බැවිනි

Sunday, August 13, 2023

නොපසන් මනසින් කළ-කී දෑ පසු පස එන සැටි


නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස.

මනෝ පුබ්බංගමා ධම්මා
මනෝ සෙට්ඨා මනෝමයා
මනසා චේ පදුට්ඨෙන
භාසතිවා කරෝතිවා
තතෝ නං දුක්ඛ මන්වේති
චක්කංච වහතෝ පදං

පින්වත්නි!

ජීවිතයේ කරන කියන හැම දෙයකටම මුල් වන්නේ මනසයි. ශ්‍රේෂ්ඨ වන්නේත් මනසයි. හට ගන්නේත් මනසින්මයි. ඉතින් අපිරිසුදු මනසකින් යුතුව යම් දෙයක් කරයිද, කියායි ද එයින් ලැබෙන අකුසල විපාකය ඔහු පසු පස්සේ දුක ලුහුබඳියි. කුමක් මෙන්ද යත් ගැල අදනා ගොනු පසුපස නොනැවතී යන ගැල්සක මෙනි.

පින්වතුනි! අපගේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පහළ වූ යුගයේ, සැවැත් නුවර මහාසුවණ්ණ නමැති ධනවත් ව්‍යාපාරිකයෙක් හිටියා. එක්තරා දිනක දිය නා ආපසු පැමිණෙද්දී සුවිසල් නුග රුකක් ඔහු හට දක්නට ලැබිණි. ඒ දුටු මහා සුවණ්ණට මෙසේ සිතිණි. “මේ නුගරුකෙහි මහේශාක්‍ය දෙවිරු අරක්ගෙන සිටින හැඩයි.” සිතා ඔහු රුක් සෙවන ශුද්ධ පවිත්‍ර කළා. අවසානයේ ඔහු එම නුග රුකට වන්දනාමාන කරගෙන “අනේ දෙවියනි! මට දූ දරුවන් නොමැති හෙයින්, මට දුවෙක් හෝ පුතෙක් ලැබුණොත් මම ඔබ වහන්සේට මහත් පූජාවක් කරනවා යැයි ප්‍රාර්ථනා කරන්නට විය.

කාලය කෙමින් ගෙවී යද්දී මහාසුවණ්ණගේ බිරිඳගේ කුසින් පුත් රුවනක් බිහි විය. මහා සුවණ්ණට ඇති වූ පී‍්‍රතිය අසීමිත විය. නුගරුකෙහි වැඩ සිටිය දෙවියා දරුවෙක් දුන්නැයි කියා, ඔහු හට “පාල” කියා නම තැබුවේය. ටික දවසකින් තවත් පුතෙක් බිහි විය. එවිට වැඩිමහල් පුත්‍රයාට “මහාපාල” කියාත්, අලුත උපන් ප්‍රත්‍රයාට “චූලපාල” කියාත් නම් තැබීය.

කාලයාගේ ඇවෑමෙන් ශිල්ප ශාස්ත්‍ර ඉගෙන නිසි වයස එළඹි කල විවාහ දිවියටද ඇතුළත් විය. දිනක් උපාසක උපාසිකාවෝ පිරිසක් සුදුවතින් සැරසී, බුදු මුවින් පිට වන ඒ උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය ශ්‍රවණය කිරීමට දෙව්රම් වෙහෙරට පිය නගන අන්දම මහාපාලට දැක ගන්ට ලැබිණි. මහාපාල හටද සද්ධර්මය ශ්‍රවණය කරන්නට ආශාව ඇති වූ හෙයින් උපාසක උපාසිකාවන් සමඟ දෙව්රම් වෙහෙරට ගොස් කෙලවරකට වී බුදු මුවින් ගලා එන ඒ උතුම් ධර්ම දේශනයකට සවන්දුන්හ. අර්ථ මෙනෙහි කිරීමෙන් ටිකෙන් ටික ඔහුට ශ්‍රී සද්ධර්මය තේරුම් ගැනීමට හැකියාව ලැබිණි. තෙරුවන්සරණ ගිය මහාපාල උපාසක තුමා, අවසානයේ පැවිදිවීමට තීරණය කළේ ය. “මහාපාල” උපාසක තුමා, ගෙදර ගොස් පවුලේ සියලු දෙනා කැඳවා තමන්ගේ අදහස ඔවුන් වෙත දන්වන ලදී. එවිට “චූලපාල” මෙසේ කියන්නට විය. මගේ ආදරණීය අයියේ, ඔබ පැවිදි වන්න එපා. මවුපියන් නැති වූ දවසේ පටන්, ඔබ තමයි මගේ මවුපියන් වශයෙන් හිටියේ. අයියාට ගිහිගෙයිම ඉඳගෙන පින් කරන්න පුළුවන්නේ. ඇයි? ඔබ පැවිදි වෙන්නේ? එවිට උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මයේ ගුණ මහාපාල උපාසක විසින් කියා දෙන්නට විය. පවුලේ සියලු දෙනාගේ අවසරයෙන් ඔවුන් හඬා වැලපෙද්දී ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ ළඟට ගොස් පැවිදි උපසම්පදාව ලබා ගත්තේ ය.

පස් අවුරුද්දක් මුළුල්ලේ තම ආචාර්ය උපාධ්‍යායන් වහන්සේලාට අවනත වී ධර්ම විනය ඉගෙන ගත් “මහාපාල” ස්වාමීන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හමුවීමට ගියහ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වන්දනා කර පැත්තකින් අසුන් ගත් මහාපාල තෙරණුවෝ මෙසේ ප්‍රකාශ කරන්නට විය. “ස්වාමීනී! භාග්‍යවතුන් වහන්ස මා දැන් ධර්ම විනය පස් අවුරුද්දක් මුළුල්ලේ ඉගෙන ගත්තා. මම කැමතියි ධ්‍යාන වඩලා කෙලෙස් දුරු කර ගන්න. මා කෙරෙහි අනුකම්පා කොට මට උපදෙස් දෙන සේක්වා” මහාකාරුණික බුදුරජාණන් වහන්සේ “මහාපාල” තෙරුන් හට උපදෙස් ලබා දුන්නේ ය. උපදෙස් ලබාගත් “මහාපාල” ස්වාමීන් වහන්සේ තවත් ස්වාමීන් වහන්සේ හැට නමක් සමඟ චාරිකාවේ වැඩම කළහ. සැවැත් නුවර සිට යොදුන් ගණනක් ඈතට වැඩියහ.

සන්සුන් ඉරියව් ඇති ස්වාමීන් වහන්සේ දුටු ජනයා වස් තුන්මාසය එම ජනපදයේ වැඩ සිටින ලෙස ආරාධනය කළහ. මහාපාල තෙරුන් ඇතුළු අනිකුත් ස්වාමීන් වහන්සේ එම ආරාධනාව පිළිගත් හෙයින් ඉමහත් පී‍්‍රතියට පත් ජනයා ඉක්මණින් කුටි, සක්මන් මළු, භාවනා ශාලා ඉදි කරන්නට විය. ගමේ සිටි දක්‍ෂ වෙද මහත්මයකු ස්වාමීන් වහන්සේ අමතා මෙසේ පවසන්නට විය. මේ වස් තුන්මාසයේ ඔබ වහන්සේලාට සෑදෙන ඕනෑම රෝගයකට මම බෙහෙත් කරන්නම් මාහට දන්වන්න.

වස් විසීමේ නියමිත දවස උදා විය. මහාපාල ස්වාමීන් වහන්සේ අනෙකුත් ස්වාමීන් වහන්සේ අමතා අහනවා “පින්වත් ස්වාමීන් වහන්ස මේ වස් තුන්මාසය ඉරියව් කීයකින් ගත කරන්නද බලාපොරොත්තු වන්නේ” “මහාපාල ස්වාමීන් වහන්ස! අප ඉරියව් හතරින්ම කල් ගෙවන්නයි හිතාගෙන ඉන්නේ යනුවෙන් අනික් ස්වාමීන් වහන්සේලා පිළිතුරු දුන්හ” එවිට මහාපාල ස්වාමීන් වහන්සේ අනෙකුත් ස්වාමීන් වහන්සේලා අමතා මෙසේ ප්‍රකාශ කරනවා.

දැන් අපිට ජීවමාන බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය ශ්‍රවණය කරන්නට ලැබුණා. උතුම් පැවිදි උපසම්පදා බවට පත්වුණා. ප්‍රමාද වීම අනතුරුදායකයි. ඉතින් මම තීරණය කළා සැතපෙන ඉරියව්වෙන් තොරව ඉරියව් තුනකින් කල් ගෙවන්න අනෙකුත් ස්වාමීන් වහන්සේලා එම ක්‍රියාව බොහෝ අගය කොට සැලකූහ.

පින්වතුනි! මේ මහාපාල ස්වාමීන් වහන්සේ පළමු මාසයේ හොඳට භාවනා කළහ. දෙවැනි මාසයේ මුල් සතියේ රාත්‍රියක මහාපාල ස්වාමීන් වහන්සේට අක්‍ෂි රෝගයක් හැදුනා. පසුදා උදෑසන පිඬු සිඟා වඩින්ට සූදානම් වන විට අනෙක් ස්වාමීන් වහන්සේලා දුටුවා මහාපාල ස්වාමීන් වහන්සේගේ දෙනතින් කඳුලු ගලන ආකාරය. ස්වාමීන් වහන්සේලාට මතක් වෙනවා, වස් වසන අවස්ථාවේ වෙදකම් කරන්න පොරොන්දු වූ වෙද මහත්තයා පිළිබඳව. ඒ වෙදමහත්මයාට කරුණු දැක් වූ පසු ඔහු විසින් මහාපාල ස්වාමීන් වහන්සේට වටිනා තෛලයක් පූජා කළා. ස්වාමීන් වහන්ස! මේ තෙල් බින්දු ගෑමෙන් රෝදුක දුරුවී යාවි යැයි වෙද මහත්මයා උපදෙස් දුන්නා.

මහාපාල ස්වාමීන් වහන්සේ ඇස්වල තෙල් දැම්මේ වාඩි වෙලා. හාන්සි වෙලා නොවේ. හාන්සි වෙලා බෙහෙත් දැම්මෙ නොමැති නිසා එන්න එන්නම රෝගය උග්‍ර වනවා මිසක සුවවීමක් පෙන්නුම් කළේ නැහැ. නමුත් මහාපාල ස්වාමීන් වහන්සේ තම අධිෂ්ඨානය අතහැරියේ නැහැ. නිතර නිතරම කල්පනා කළේ මම කොහොමත් මැරෙන කෙනෙක්නේ. තවත් ප්‍රමාද නොවී චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කරගන්නට උත්සාහ ගන්න ඕනෑ. එසේ සිතා උන්වහන්සේ දිගටම භාවනා කළා.

වස් කාලය අවසන් වන දවසේ රාත්‍රියේම මහාපාල තෙරුන්ගේ ඇස් දෙක සදහටම නොපෙනී ගියේ ය. මේ ගෞතම බුද්ධ ශාසනයේදීම සියලු කෙලෙසුන් නසා උතුම් අරහත්වයට පත් වුණේ ද එම අවස්ථාවේදීමය. පසුදා උදෑසන මහාපාල තෙරුන් පිණ්ඩපාතයේ නොවැඩි නිසා, අනෙකුත් ස්වාමීන් වහන්සේලා උන්වහන්සේ බලන්ට ගිය අවස්ථාවේ ඇස් අන්ධ වූ කථාව ඇසූ උන්වහන්සේලා මහාපාල රහතන් වහන්සේට උපස්ථාන කළහ. දෑසම අහිමි වූ නිසා උන්වහන්සේ ප්‍රසිද්ධ වුණේ “චක්ඛුපාල රහතන් වහන්සේ ලෙසයි” වීර්ය වන්ත චක්ඛුපාල මහරහතන් වහන්සේගේ අවවාද අනුශාසනා නිසා, අනෙකුත් ස්වාමීන් වහන්සේලාටත් මේ ගෞතම බුද්ධ ශාසනයේ දීම සියලු කෙලෙසුන් නසා උතුම් අරහත්වයට පත් වීමට වාසනාව ලැබුණි.

චක්ඛුපාල මහරහතන් වහන්සේ දෙව්රම් වෙහෙරෙහි වැඩ සිටින විට මහා වැස්සක් ඇද හැලිනි. පසුදා හිමිදිරි පාන්දර, සක්මන් භාවනාව කරමින් සිටියදී, චක්ඛුපාල මහරහතන් වහන්සේගේ දෙපා වලට පෑගි මඩියෝ මිය ගියහ. මේ දුටු ස්වාමීන් වහන්සේ බුදුරජාණන් වහන්සේට දැන්වූහ. “පින්වත් මහණෙනි, සියලු කෙලෙසුන් නසා අරහත්වයට පත් වූ ස්වාමීන් වහන්සේට මරණ චේතනාව ඇති නොවන්නේ ය. කියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දේශනා කළහ. සංසාර චක්‍රය නවතාලීමට පෙර පින් තිබූ චක්ඛුපාල රහතන් වහන්සේගේ ඇස් අන්ධ වීමට හේතුව කුමක්දැයි ස්වාමීන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගෙන් විමසූහ.

පින්වත් මහණෙනි! අතීතයේ බරණැස් නුවර කසී කියලා රජකෙනෙක් රජකම් කරන යුගයේ ප්‍රසිද්ධ ඇස් වෙද මහත්මයෙකු වාසය කළහ. දිනක් කාන්තාවක් ඇසක් දුර්වල නිසා, මෙම වෙද මහතා ළඟට පැමිණ, සුව කර දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, ඇස හොඳ වුවොත් දූ දරුවන් සමඟ පැමිණ වෙද මහතා ළඟ බැල මෙහෙවරකම් කරන බවට ප්‍රතිඥාවක් වූවාය. වෙද මහත්තයා ඒ ගැන සතුටු වී එක බෙහෙතකින් ඇස සුවපත් කළහ. ඇස හොඳ වූ පසු ඒ මහලු කාන්තාව ඇස හොඳ වුවහොත්, දූ දරුවන් සමඟ බැලමෙහෙකාරකම් කරන්න එන බවට වෙද මහත්මයාට පොරොන්දු වුණා. එය කිසිසේත් කළ හැකි 

Saturday, August 12, 2023

ඉට්ඨධම්ම සූත‍්‍රය



නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස.

පඤ්චිමෙ ගහපති ධම්මා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා දුල්ලභා ලෝකස්මිං. කතමෙ පඤ්ච ආයුඛෝ ගහපති ඉට්ඨො කනෙතා මනාපො දුල්ලභො ලොකස්මිං, වණෙණා ඉට්ඨො කනෙතා මනාපො දුල්ලභෝ ලොකස්මිං සුඛං ඉටඨං කනතං මනාපං දුල්ලභං ලොකස්මිං යසො ඉටෙඨාකනෙතා මනාපො දුල්ලභො ලොකස්මිං සග්ගා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා දුල්ලභා ලොකසමිං ඉමෙඛො ගහපති පඤ්චධම්මා ඉටඨා කනතා මනාපා දුල්ලභා ලොකස්මිං (අං.ගු.නි. පඤ්චක නිපාතය ඉට්ඨධම්මසුත්ත)

පින්වත්නි, අප ධර්මදේශනාවේ මාතෘකාව අංගුත්තර නිකායේ එන ඉට්ඨධම්ම සූත‍්‍රයයි. මෙම දේශනාවෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ අගය කළ වටිනා සම්පත් පහක් ගැන සඳහන් වෙනවා. මෙම කරුණු පිළිබඳව සිහි නුවණින් සිතා බැලීම අපකාගේත් හිතසුව සඳහාම හේතු වන අයුරු සලකා බලන්න. ආයුෂය, ශරීරවර්ණය, ශරීර සුවය, යසස, සමගිසම්පත, යන මේ කරුණු සෑම දෙනාගේම පැතුමයි. නිකම්ම ප‍්‍රාර්ථනා කළ පමණින්ම මේ එකක්වත් හිමි නොවන බව බුදුදහමේ ඉගැන්වීමයි. දාන, ශීල, භාවනා පින්කම්වල නිරතවන ආකාර අනුව හිතේ පහල වන පින් සිතිවිලි ඇසුරින් හිතේ ගොඩනැගෙන පුණ්‍ය බලවේග මේ සම්පත් හිමි කර දෙන ආකාරය හඳුනාගත හැකි වූයේ බුදුරජාණන් වහන්සේටයි. අදෘෂ්‍යමාන දෙවිකෙනෙකුගේ මාර්ගයෙන් ඉල්ලා ලබාගත නොහැකි මෙම සම්පත් ව්‍යායාම් වල නිරතවීමකින්ද හිමිකර ගත හැකි යයි සිතන්නේ නම් එයද නිසරු සිතිවිල්ලකි.

මිනිසත්බවම අතිවිශාල පින්රැසක ප‍්‍රතිඵලයකි. එම මිනිසත්බව බබලවන ආර්ථාන්විත බවට පත්වීමට ඉඩසලසන මෙම කරුණුවලට හිමිකරුවෙක් වීමට ප‍්‍රායෝගික වශයෙන් කි‍්‍රයාත්මක කළ යුතු පුණ්‍යකි‍්‍රයා වෙන වෙනම හඳුනාගෙනම කටයුතු කිරීම මිනිසත් බව බැබලීමට උපකාරවන බව වටහා ගන්න. ඒ බව බුදුරජාණන් වහන්සේ ජීවමානව වැඩසිටිය දී අනාථ පිණ්ඩික සිටුතුමාට මැනවින් පහදා දුන්සේක. එදා මහත් යස ඉසුරෙන් බැබළුන එතුමා මෙම සම්පත් සියල්ලටම හිමිකරුවෙක්ව මිනිස් සමාජයේම ධර්ම මාර්ගයට අවනත කිරීමට කි‍්‍රයාකළ උතුමෙකි. බුදුරදුන්ගේ ප‍්‍රධාන දාකයාවීමම එතුමා සසර පින්කරමින් කළ ප‍්‍රාර්ථනාවල අග‍්‍රඵලයයි. දෙවි දේවතාවන් අදහමින් දැඩි අන්‍ය ආගමික විශ්වාසයන්ගෙන් පිරී ඉතිරී සිටි එදා දඹදිව වැසියෝ තම සියලු සිතුම් පැතුම්, අදෘෂ්‍යමාන දෙවියන්ගෙන් ලබාගත හැකිය යනුවෙන් විවිධ තපස්ක‍්‍රම අනුගමනය කළහ. විශාල පර්වත වනාන්තර ගස්ගල් සරණගිය ආදිකාලීන මිනිස්සු බියෙන් සැකයෙන් දවස් ගෙවූ ආකාරය බුදුරජාණන් වහන්සේගේ දේශනාවේම දක්නට ලැබේ.

බහුං වෙ සරණං යන්ති
පබ්බතානි වනා නිච
ආරාම රුක්ඛ චෙත්‍යානි

මනුස්සා භය තජ්ජිතා. යනුවෙන් ධම්ම පද දේශනාවේ සඳහන්වන පරිදි එදා දඹදිව සමාජය පිළිබඳ සමාජ පසුබිම සිතාගත හැකියි. එම නිසරු පිළිවෙත් අතර තපස්රැකීම, ජටාධරවීම, දත්නොමැද සිටීම, ඇඟ පුරාමඩගාගෙන සිටීම, ආහාර නොගෙන දින ගණන් ගත කිරීම, අජවුත, ගෝවුත, උක්කුටිකව සිටීම, වැනි ලාමක කි‍්‍රයාවලින් සැනසීමක් බලාපොරොත්තු වූහ. මෙවැනි සිදුවීම් දුටු හැමවිටකදීම ඒවායේ නිසරු බව නොබියව පහදා දුන්නේ බුදුරජාණන් වහන්සේ පමණයි. දිගු කලක් ජීවත්වීම, සිත් ගන්නා සිරුරකට හිමිකරුවකු වීම වැනි අද සමාජයද උනන්දු වන කරුණු කිසියම් දෙවියකුට යාඥාකර ඉල්ලා ගත නොහැකි බව අනාථපිණ්ඩික සිටුවරයාට පහදා දීම මෙම දේශනාවේ අරමුණයි. සසර කළ පින් ඇතිව සිටි එතුමා, මෙම සියලු සම්පත්වල උරුමකරුවකුව සිටින බව දත් බුදුපියාණන් වහන්සේ දාන, ශීල, භාවනාදී පින්කම්වල නිරත වීමෙන්ම මෙම ප‍්‍රතිලාභ අත්වන ආකාරය පහදා දුන්හ. ආයුෂ වැඩීමට ආයුසංවත්තිනික පටිපදා, පටිපජ්ජිතබ්බා, ශරීරයේ වර්ණ සම්පන්න බව පිහිටීමට වර්ණ සංවත්තනිකා පටිපදා පටිපජ්ජිතබ්බා, සැපපහසුකම්වලට හිමිකරුවෙක් වීමට නම් සුඛසංවත්තනිකා පටිපදා පටිපජ්ජිතබ්බා, යසස් ලැබීමට යසසංවත්තනිකා පටිපදා පටිපජ්ජිතබ්බා, ස්වර්ග සම්පත් කැමැති වන්නේ නම් සග්ග සංවත්තනිකා පටිපදා පටිපජ්ජිතබ්බා යනුවෙන් ඒ ඒ සම්පත් ලැබීම සඳහා අවශ්‍ය පිළිවෙත් පහදා දුන් සේක. ආයුෂ වැඩිදියුණුවන පින්කම් අතර අභයදානය විශේෂයි. දාන ආනිසංස දේශනා කළ බුදුරජාණන් වහන්සේ අංගුත්තර නිකායේ භෝජන සූත‍්‍රයේ මෙසේ වදාළ සේක.

භොජනං භික්‍ඛවෙ දදමානොදායකො පටිගගාහකානං පඤ්චධානානි දෙති, කතාමානි පඤච, ආයුං දෙති, වණ්ණං දෙති, සුඛංදෙති, බලං දෙති, පටිභාහනං දෙති, දන්දීමේ දී ත්‍යාගශීලී හිත මෙන්ම එම දානය ලබන ප‍්‍රතිග‍්‍රාහකයන්ගේ නිදුක් නිරෝගී චිරජීවනය හදපත්ලෙන්ම පැතිය යුතුයි. මැනවින් සැකසූ ආහාරපාන ගැනීම ආයුෂය ප‍්‍රධාන සිරුරේ සංවර්ධනය සමඟම දායකයාට එම සම්පත් හිමිවන කුශලශක්තියක් තමාවටා ගොඩනැංවෙන බව පිළිගත යුතුයි. ප‍්‍රාණඝාතය, සතුන්ට වධදීම, වැනි පාපකි‍්‍රයා ආයුෂ නිරෝගීකම අහිමිකරන දරුණු අකුසල් බව හඳුනා ගන්න. අභයදාන ආමිස දානය සතුටු සිතින් කළ තරමට දීර්ඝායුෂයට හිමිකරුවෙක් වෙනවා ඇත. තුණුරුවන්ට අවනතව කටයුතු කිරීම හිත සැහැල්ලු ආකාරයට තබාගැනීම එදිනෙදා ජීවිතය සුවදායක කරගැනීමට උපකාර වන බව හොඳින් මතකයේ තබා ගන්න. මිනිසෙක් වශයෙන් ඉතා සාර්ථක ජීවිතයක් ගත කළ අනාථපිණ්ඩිත සිටුතුමාට එතුමාගේ පිණින් පිරීගිය ජීවිතය මිනිස් සමාජයටම හඳුනාගත හැකි ආකාරයට අගේ කරමින් මෙම දේශනාව දේශනා කළේ මිනිස් සමාජයටම ආදර්ශයක් වනු පිණිසයි. නුවණින් කටයුතු කිරීම තම තමාගේ වගකීමයි. පඤ්ඤා ජීවිං ජීවිත මාහු සෙට්ඨං. තෙරුවන් සරණයි.

පහාරාද සූත්‍රය

බුදුසමිදාණෝ පහාරාද අසුරයන් ගේ් පැමිණීම පිළිබඳ සතුට ප්‍රකාශ කරමින් පසෙක සිටි අසූරේන්ද්‍ර සම¼ග තමන් වහන්සේගේ එක් දේශනා ශෛලියක් වූ ප්‍රශ්නෝත්තර...