මනො නිවාරණ සූත්‍රය

‘යතො යතො මනො නිවාරයෙ,

න දුක්ඛමෙති නං තතො තතො;

ස සබ්බතො මනො නිවාරයෙ,

ස සබ්බතො දුක්ඛා පමුච්චති’’.

‘‘න සබ්බතො මනො නිවාරයෙ,

න මනො සංයතත්තමාගතං;

යතො යතො ච පාපකං,

තතො තතො මනො නිවාරයෙ’’ති.

මා විසින් මෙසේ අසනලදී. එත් තලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලදජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේත.

එකල වනාහි එකතරා දෙවියෙක් රෑ පළමු දසපැය ඉක්මගිය කල්හි බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තේ සියලු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය.

එකත් පසෙක සිටි ඒ දෙවිතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථාව කීය:

“යමෙකින් යමෙකින් සිත වළක්වා ගන්නේ නම්, ඒ ඒ දෙයින් ඔහුට දුකෙක් නොපැමිණේ. එබැවින් සියල්ල කෙරෙන්ම සිත වළක්වා ලන්නේ නම් ඔහු සියලු දුකින් මිදේ.”

. (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළසේක.)

“සිත සියල්ලෙන්ම නොවළකන්නේය. (වැළකිය යුතු නොවේ.) සංයත බවට පැමිණි සිත නොම වළකන්නේය. යමෙකින යමෙකින් අකුසල් උපදනේ නම්, ඒ ඒ දෙයින් සිත වළක්වා රැකගන්ාන්ය.”

Channa Theragatha

පාලි I - කොටස

 I - කොටස

මෙම වෙසක් පොහොය දිනෙන් ආරම්භවන මෙම පාලි භාෂා පාඩම් මාලාව සතිපතා එනම් සතර පොහොයට ම බුදු සරණ පත්‍රයෙහි පළ වේ. පාලි භාෂාව ඉගෙනීමට කැමැති පිරිසට මෙම පාඩම් වැදගත් වේ.

දහම්පාසල් දරුවන්ට, පිරිවෙන්වල අධ්‍යාපනය ලබන පොඩි ස්වාමීන් වහන්සේලාට මෙන් ම පාලි ඉගෙනීමට කැමැති ඕනෑම කෙනෙකුට පහසුවෙන් තේරුම්ගත හැකි පරිදි මුල සිටම මෙම පාඩම් ආරම්භ වේ. බුදුසරණ පුවත්පතේ පළ වන මෙම සෑම පාඩමක් ම එම සතියේ සිකුරාදා සහ ඉරිදා රාත්‍රී 07.45 ට බෞද්ධයා රූපවාහිනියෙන් ද (ඊඩඥ ඕභඤඤඩඪඵබ ඊඍ) විකාශනය වේ.

01. වන පාඩම

පාලි භාෂාව ඉගෙන ගත යුත්තේ ඇයි?

පාලි භාෂාව ඉගෙන ගත යුත්තේ ඇයි යන ප්‍රශ්නය කිහිප දෙනෙකුගෙන් විමසුවහොත් ලබාදෙන පිළිතුරු කිහිපයකි.

1. ඕනෑම භාෂාවක් ඉගෙන ගැනීම වැදගත් වන නිසා.

2. බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ භාෂාව පාලි නිසා. අප බෞද්ධයෝ නිසා.

3. බුදු දහම හෙවත් ත්‍රිපිටකය පාලි භාෂාවෙන් ඇති නිසා, ඒවා කියවා තේරුම් ගැනීමට පාලි භාෂාව වැදගත් වන නිසා.

4. අප කියන ගාථා, පිරිත් ආදියේ තේරුම් නොදන්නා නිසා ඒවා දැනගැනීම වැදගත් නිසා.

5. අටුවා ටීකා ආදී පොත් කියවා තේරුම් ගැනීමට භාෂාව අවශ්‍ය නිසා.

6. එකම දේ නොයෙක් ආකාරයෙන් විස්තර කරන නිසා. නිවැරැදි තේරුම කුමක් ද කියා දැනගැනීමට භාෂාව දැන සිටීම වැදගත් නිසා.

7. අධර්මවාදීන්ගේ ධර්ම විකෘති කිරීම් හමුවේ අසරණ වන නිසා ඒවා නිවැරැදිව හඳුනා ගැනීමට අවශ්‍ය නිසා.

8. වරද්දන්නේ නැතිව පාලි ගාථා ආදිය කිව හැකි නිසා.

9. නිර්වාණය අවබෝධ කරගැනීමට භාෂාවත් උපකාරි වේය යන හැඟීම නිසා.

මෙවැනි පිළිතුරු එක් එක් අය ලබාදෙයි. කෙසේ කුමන අරමුණක් ඇතිව හෝ පාලි භාෂාව ඉගෙන ගන්නා ඔබට මෙම පාඩම් මාලවේ දී මුල සිට ඉතා සරලව පාලි භාෂාව කියා දීම අපේ අරමුණ යි.

අද අපේ සමාජයේ බොහෝ දෙනෙකු භාෂාව නොදන්නාකම නිසා පිරිත් දේශනා කරනවිට මෙන් ම බුද්ධ වන්දනාවේ දී පවා වැරැදි ලෙස උච්චාරණය කරනු අපට දක්නට ලැබේ. ඒවාට උදාහරණ කිහිපයක් මෙසේ දැක්විය හැකි ය.

වැරැදි ලෙස කියවෙන ඒවා නිවැරැදිව කියන අයුරු

ඉතිබිසෝ භගවා........

ඉතිපි සො භගවා

පුරුෂ ධම්ම සාරථි.............

පුරිස දම්ම සාරථි

වර්ණ ඝන්‍ධ ගුණෝපේතං...

වණ්ණ ගන්‍ධ ගුණෝපේතං

ඒකං කුසුම සන්තොසින්....

ඒතං කුසුම සන්තතිං

සබ්බ ඨානේ සුපතිට්ඨිතං.........

සබ්බඨානෙසු පතිට්ඨිතං

සුරාමේරය මජ්ජපමා දස්ඨානා.......

සුරාමේරය මජ්ජපමා දට්ඨානා

මෙවැනි වූ වැරැදි නිවැරැදි කරගෙන හොඳීන් පාලි භාෂාව ඉගෙන ගෙන ත්‍රිපිටකය කියවීමට හැකිවන පරිදි මෙම පාඩම් මාලාව සකස්කොට ඇත. සියලුදෙනාටම ධර්මාවබෝධය පිණිසත් මෙම පාඩම් මාලාව උපකාරවේවා යනු අපගේ පැතුම යි.

පාලි හෝඩිය

පාලි හෝඩියේ අක්‍ඛර (අකුරු) 41 කි.

අප කතා කරන දේ ලිවීමට උපකාර වන්නේ අක්‍ෂර නොහොත් අකුරු යි. එම අකුරු භාෂාවෙන් භාෂාවට වෙනස්කම් ඇත. පාලි හෝඩියක් ඇති නමුත් ඒවා ලිවීමට විශේෂ සංකේත නැතිනම් අකුරු නැත. අපිට ඒ සඳහා සිංහල අකුරු භාවිත කළ හැකි ය. එම පාලි හෝඩියට අනුව පාලි අක්ෂර 41 කි. ස්වර අටක් (8) හා ව්‍යඤ්ජන තිස්තුනකි (33) කි.

සර (ස්වර) 08

අ ඉ උ

ආ ඊ ඌ එ ඔ

මෙහි දී එ ඔ යන අක්ෂර දෙක එසේ ලිවුව ද උච්චාරණය කිරීමේ දී ඒ ඕ කියා උච්චාරණය කළ යුතු ය. එවං කියා ලියන වචනය ඒවං කියා කිය යුතු ය. ඔවිනාති යන වචනය ඕවිනාති කියා කිය යුතු ය. එසේ අන් වචන ද භාවිතයේ දී ඉගෙන ගත හැකි වේ.

ව්‍යඤ්ජන 33

ක ඛ ග ඝ ඞ

ච ඡ ජ ඣ ඤ

ට ඨ ඩ ඪ ණ

ත ථ ද ධ න

ප ඵ බ භ ම

ය ර ල ව

ස හ ළ

http://www.budusarana.lk/budusarana/2019/05/18/tmp.asp?ID=vision25

Na Uyane Ariyadhamma Thero

 

9-6 සවන බිළාලපාදක සිටුහුගේ වස්තුවයි.

මාවමඤ්ඤෙථ පුඤ්ඤස්ස, න මන්තං ආගමිස්සති;

උදබින්දුනිපාතෙන, උදකුම්භොපි පූරති;

ධීරො පූරති පුඤ්ඤස්ස, ථොකං ථොකම්පි ආචිනං.

ඒ (සුලු කුශලය) (විපාකදීම් වශයෙන්) නොඑන්නේයයි කුශල කර්මය සුලුකොට නොසිතන්නේය. (කුශල කර්මය සුළුයයි නොසිතන්නේය) එක එක දිය බිඳ වැටීමෙන් කළය යම්සේ පිරේද, (එසේම) මඳ මඳ කොටද කුශල් රැස්කරන්නාවූ නුවණැත්තා කුශල කර්මයෙන් පිරෙන්නේය.

මාප්පමඤ්ඤෙථ පුඤ්ඤස්ස ආදි මේ ධර්ම දේශනාව බුදුරදුන් දෙව්රම වාසයකරන කාලයෙහි, ඛිළාලපාදක නම් සිටුවරයා උදෙසා දේශනා කරන ලදි.

එක් කාලයක සැවැත්නුවර වාසී මිනිස්සු කොටස් වශයෙන් බෙදාගෙන බුදුන් ප්‍ර‍මුඛ මහාසංඝයාට දන් දුන්හ. දිනක් බුදුරජාණන්වහන්සේ අනුමෝදනා බණ කියමින්,

උපාසකවරුනි, මේ ලෝකයෙහි සමහරු තමන් තනියම දන් දෙති. අනුන් ඒ සඳහා සම්මාදන් කරනොගනිති. ඔහු උපනුපන් තැන්වලදී භොගසම්පත් ලබයි. පරිවාර සම්පත් නොලබයි. සමහරු තමන් දන් නොදෙයි. අනුන් ඒ සඳහා සම්මාදන් කරවයි. ඔහු උපනුපන් තැන්වල පිරිවර සම්පත් ලබයි. භෝගසම්පත් නොලබයි. තව එකෙක් තමනුත් නොදෙයි. අනුනුත් සම්මාදන් නොකරවයි. ඔහු උපනුපන් තැන්වල භෝග හා පිරිවර සම්පතත් යන දෙකම නොලබයි. තවත් පුද්ගලයෙක් තමනුත් දන් දෙනගමන් අනුනුත් සම්මාදන් කරගනී. ඔහු උපනුපන් තැන්වලදී භෝගසම්පතත්, පරිවාරසම්පතත් යන දෙකම ලබයි.

එක් නුවණැති පුද්ගලයෙක් ඒ ධර්මදේශනාව අසා අහෝ, එය අසිරිමත් කරුණකි. මම දැන් උභයසම්පත් ලබාදෙන ක්‍රියාවක් කරන්නෙමියි සිතා බුදුන් නැගිට යන වේලාවෙහි ස්වාමීනි, හෙට දිනයේ අපෙන් භික්‍ෂාව ගනු මැනවැයි ආරාධනා කෙළේය. උපාසකය ඔබට කෙතරම් භික්‍ෂූන් අවශ්‍යද? ස්වාමීනි, සිටින සියලුම භික්‍ෂූන්වහන්සේලා අවශ්‍යයි. බුදුරජාණන්වහන්සේ ඒ ආරාධනය පිළිගත්හ.

හෙතෙම ගමට ගොස් මෑණිවරුන, පියවරුනි, සහෝදරියනි, සහෝදරවරුනි, මම හෙට දානය පිණිස බුදුන් ප්‍ර‍මුඛ මහා සංඝයාට ආරාධනා කෙළෙමි. යමෙකුට යම් පමණ භික්‍ෂූන්ට දිය හැකිනම් එතෙක් භික්‍ෂූන්ට කැඳ ආදිය සඳහා අවශ්‍ය සහල් ආදිය දෙන්න. එක්තැනකදී උයා දෙන්නෙමු යයි උද්ඝෝෂණය කරමින් ගම වටා ඇවිදියි. පසුව එක් සිටුවරයෙක් තමන්ගේ වෙළෙඳසැල වෙත පැමිණි ඒ පුද්ගලයා, දැක, මොහු තමන්ට දියහැකි තරමින් භික්‍ෂූන්ට ආරාධනා නොකොට ගමපුරා සම්මාදමේ යයි කෝපවී ඔබ ගෙනා භාජනය ගෙනෙන්නැයි කියා ඇඟිලි තුනට අසුවන ප්‍ර‍මාණයක් සහල් මුං මෑ ආදියෙන් දුන්නේය. ඔහු එතැන් පටන් බිළාල පාදක (බළල්කකුල්) සිටු නමින් ප්‍ර‍කට විය. ගිතෙල්, පැණි ආදියෙන් දුන්නේ කළයට කරඬියේ කොණක් ඔබා එක් කොණකින් බිංදුව බැගින් වැගිරෙන ප්‍ර‍මාණයකි. උපාසක තෙම, අනිත් අය දුන් දේවල් එක්වකොට පිසවා, සිටුවරයා දුන් දේවල් වෙනවෙනම පිසවා වෙනම තැබුවේය. සිටුවරයා ඒ දැක, මොහු මා දුන් දේවල් වෙන් කොට තබයි. මෙසේ සිතා ඊළඟට කරන්නේ කුමක්දැයි බලන ලෙස ඔහුගේ පිටුපසින් සුළුසේවකයෙක් යැවීය. ඔහු දන් පිළිගන්වද්දී සිටුවරයාට මහත්ඵල වේවායි කැඳබත් කැවිලිද මුං මෑ ආදියද තෙල් පැණි බිංදුද සියලු භාජනවලට දැම්මේය. සුළුසේවකයා ගොස් ඒ බව සිටුවරයාට දැන්වීය.

ඒ ඇසූ සිටුවරයා, යම්හෙයකින් ඔහු පිරිස මැද නුගුණ කියා මගේ නම කීවොත්, ඒ වෙලාවේම ගසා මොහු මරන්නෙමියි කලවෙහි පිහියක් බැඳ ඊළඟ දිනයේ ගොස් දානශාලාවෙහි සිටියේය. ඒ පුරුෂයා බුදුන් ප්‍ර‍මුඛ භික්‍ෂුසංඝයා වළඳවා භාග්‍යවතුන්වහන්සේට, ස්වාමීනි, මම මහාජනයාත් හවුල් කරගෙන මේ දානය දුන්නෙමි. ඒ සඳහා සම්මාදන් වුණු මිනිස්සු තමතමන්ගේ ශක්ති ප්‍ර‍මාණයෙන් බොහෝවූත් ස්වල්පමාත්‍ර‍ වශයෙනුත් සහල් ආදිය දුන්හ. ඒ සියලු දෙනාටම මේ පින මහත්ඵල වේවායි කීය.

ඒ අසා සිටි සිටුවරයා, මම අසවල් පුද්ගලයා විසින් ඇඟිලිවලින්ගෙන සහල් ආදිය දුන්නේයයි මගේ නම කී හැටියේ මොහු මරන්නෙමියි ආවෙමි. මොහු සියලුදෙනාම සංග්‍ර‍හ කළවුන් හැටියට සලකා නැලි ආදියෙන් මැන දුන් අයටත් ඇඟිලිතුඩුවලින් ගෙන දුන් අයටත් පින සමසේ මහත්ඵල වේවායි කියයි. ඉදින් මම මෙබඳු පුද්ගලයා සමාකරවා නොගත්තොත් දේවදඬුවම මා හිසමත වැටෙන්නේයයි සිටුවරයා ඔහුගේ පාමුල වැඳවැටී ස්වාමීනි, මට සමාවෙන්නැයි ඉල්ලා සිටියේය. මේ කුමක්දැයි ඔහු ඇසූ කල්හි සියලු ප්‍ර‍වෘත්තිය දන්වා සිටියේය. ඒ ක්‍රියාව දුටු ශාස්තෘන්වහන්සේ මේ කිමෙක්දැයි දානයට ව්‍යාවෘතවුණු අයගෙන් විචාළහ. හෙතෙම මුල පටන් ඒ පුවත දන්වා සිටියේය. ඉන්පසු භාග්‍යවතුන්වහන්සේ, සිටුවරය, එසේදැයි අසා, එසේය ස්වාමීනියි කීකල්හි, උපාසකය පිනනම් අල්පයයි නිග්‍ර‍හ කළයුතු නැත. මාවැනි බුදුකෙනෙකුන්ට, බුද්ධප්‍ර‍මුඛ සංඝයාට හෝ දන්දී අල්පයයි නොසිතිය යුතුය. නුවණැති මිනිස්සු පින් කරන විට විවෘත භාජනයක් මත ජලබින්දු වැටී පිරෙන්නාක් මෙන් පින්ද සම්පූර්ණ වන්නේයයි කියා අනුසන්ධි ගළපා දහම් දෙසමින් මේ ගාථාවද වදාළහ:

එය කුඩා කුසලකි

එයිනුදු පල ලැබේමැයි

යනුවෙන් සිතාගෙන

සුළුවුවද පින් කළයුතු

බිඳුව බැගින් වැගිරෙන

ජලය කළයක් පුරවයි

එහි අර්ථය නම්, නුවණැති මනුෂ්‍යයෝ මම කුඩා පින්කමක් කෙළෙමි. එහි විපාක වශයෙන් මට කිසිවක් නොලැබේ. මෙබඳු කුඩා කර්මයක් කෙසේ නම් මා දකියිද, මම හෝ එය කොහිදී දකින්නද, කවදා නම් එබඳු පිනක් විපාක දෙන්නේදැයි අවමානය ලක් නොකරයි. නිරන්තරයෙන් දියබිඳු වැටීමෙන් විවෘතකොට තබන ලද කළගෙඩි වැනි භාජන ජලයෙන් පිරෙන්නාක් මෙනි. මෙසේ ධෛර්ය සම්පන්න නුවණැති පුරුෂයා ටිකටික පින් රැස්කරමින් විශාල පිනක් ලබාගනියි.

දේශනා කෙළවර ඒ සිටුවරයා සෝවාන්ඵලයට පැමිණියේය. සපැමිණි පිරිසට එම දේශනාව ප්‍රයෝජනවත් විය.

Na Uyane Ariyadhamma Thero

 

 

පස්වන අසංයත ලෙස පිරිකර පරිහරණය කළ භික්‍ෂුවගේ වස්තුවයි. 

මාවමඤ්ඤෙථ (මාප්පමඤ්ඤෙථ (සී. ස්‍යා. පී.)) පාපස්ස, න මන්තං (න මං තං (සී. පී.), න මත්තං (ස්‍යා.)) ආගමිස්සති;

උදබින්දුනිපාතෙන, උදකුම්භොපි පූරති;

බාලො පූරති (පූරති බාලො (සී. ක.), ආපූරති බාලො (ස්‍යා.)) පාපස්ස, ථොකං ථොකම්පි (ථොක ථොකම්පි (සී. පී.)) ආචිනං.

ඒ (සුලුවූ අකුශල කර්මය) (විපාකදීම වශයෙන්) නොඑන්නේයයි අකුශල කර්මය සුලුකොට නොසිතන්නේය. (අකුශල කර්මය ස්වල්පයයි නොසිතන්නේය) (එක එක) දිය බිඳ වැටීමෙන් දිය බඳුන යම්සේ පිරේද, එමෙන්ම මඳ මඳ කොටද පව් රැස් කරන අඥානතෙම අකුශලයෙන් පිරෙයි.

මාප්පමඤ්ඤෙථ පාපස්ස ආදි මේ ධර්මදේශනාව බුදුරදුන් දෙව්රම වාසයකරන කාලයෙහි අසංයතව පිරිකර පාවිච්චිකරන එක් භික්ෂුවක් නිමිති කරගෙන දේශනා කරනලදි.

ඒ භික්‍ෂුව ආරාමයෙහි ඇති ඇඳන්පුටු ඇතිරිලි ආදි පිරිකර එළියට ගෙනවුත් ඒවා පරිහරණය කොට එහිම දමා එයි. ඒවා වැස්සට තෙමෙමින් අව්වට වියළෙමින් වේයන් මීයන් ආදීන් විසින් කනු ලබමින් විනාශවෙයි. හෙතෙම, සෙසු භික්‍ෂූන් විසින්, ඇවැත්නි මේ පිරිකර පරෙස්සම් කළයුතු නොවේදැයි කීකල්හි, ඇවැත්නි මම සුළුදෙයක් පමණක් ගතිමි. ඒවාට සිත්පිත් නැතැයි කියමින් නැවත නැවතත් එසේම කරයි. භික්‍ෂූහු ඔහුගේ ඒ ක්‍රියාව බුදුන්ට දැන්වූහ. බුදුරජාණන්වහන්සේ ඒ භික්‍ෂුව කැඳවා මෙය සැබෑදැයි ඇසූහ. ඔහු බුදුන් එසේ ඇසුවත්, මේ කුඩා වරද ගැන බුදුරදුන් මෙසේ අසන්නේ ඇයි? මේවා සිත්පිත් නැති ද්‍ර‍ව්‍යයයි කියා අවමානයෙන් ඇසීය.

ඉන්පසු භාග්‍යවතුන්වහන්සේ, මහණ, භික්‍ෂූන් විසින් මෙසේ නොකළ යුතුය. පව්කම කුඩායයි ගණන් නොගෙන සිටියයුතු නොවෙයි. ඉඩ ඇති තැනක උඩුකුරුව තැබූ කළය වැසි වසින විට එක බින්දුවකින් නොපිරුණත් නැවත නැවතත් වැසි වසිනවිට පිරෙන්නේමය. මේ ලෙසින් පව්කරන පුද්ගලයා ක්‍ර‍මයෙන් පව් රැසක් කරගන්නේයයි වදාරා අනුසන්ධි ගළපා දහම්දෙසමින් මේ ගාථාවද වදාළහ:

එය කුඩා වරදකි

පලයක් එයින් නොලැබේ

යනුවෙන් සිතාගෙන

සුළු වරදවුව නොකරනු

බිංදුව බැගින් වැගිරෙන

ජලය කළයක් පුරවයි

එහි මාප්පමඤ්ඤෙථ යනු අවමන් නොකළයුතුය. පාපස්ස යනු පාපයයි. න මන්තං ආගමිස්සති යනු මා කෙළේ කුඩා වරදකි. මෙය පැසවා ගොස් කවදා නම් විපාක දෙන්නේදැයි කියමින් අවමන් නොකළයුතුය යන අර්ථයයි. උදකුම්භොපි යනු වැසි වසිනවිට මුව උඩුකුරුව තැබූ කළය වැනි භාජනයකට එක එක දියබිංදුව බැගින් වැටී ක්‍ර‍මයෙන් පිරීයයි. මෙසේ මෝඩ පුද්ගලයා ටිකටික කරන පව් රැස්කරමින් වර්ධනය කරමින් පව් රැසක් පුරවා ගන්නේය යන අර්ථයයි.

දේශනා කෙළවර බොහෝ අය සෝවාන්ඵලාදියට පැමිණියාහුය. ශාස්තෘන්වහන්සේත්, අභ්‍යවකාශයෙහි නිදාගැනීමට එලූ ඇතිරිල්ල මුලින් තිබූ ආකාරයට එය තැන්පත් නොකොළොත් මෙනම් වරදට හසුවන්නේයයි ශික්‍ෂාපද පැනවූහ.